MR. PIETER GERBRAND VAN TIENHOVEN ROUTE
Omgeving Oisterwijk - Boxtel 17 KM

© L.A.W.V.VIA-VIA
Grafmonument Mr. Pieter Gerben van Tienhoven
Vertrekpunt
Afstand
Korte karakteristiek







 Parkeerplaats spoorwegovergang Belversebaan Oisterwijk
Ongeveer 17 km.
De rondwandeling verloopt vanaf de parkeerplaats even langs de spoorbaan richting Boxtel om dan rechtsaf door het noordoostelijk deel van natuurgebied Kampina en langs de oostelijke rand door het beekdal van het Smalwater en de Beerze te wandelen. Aan de zuidzijde van de Kampina verlaten we het beekdal van de Beerze om dan langs Hoeve Kampina richting het buurtschap De Roond te wandelen. Langs het verzetsmonument gaat de route naar het grafmonument van Mr. Pieter Gerben van Tienhoven en komen we in het vennengebied van de Kampina. Langs een aantal vennen keert de wandeling terug naar het startpunt aan de Belversebaan.

ROUTEBESCHRIJVING

De rondwandeling start vanaf de kleine parkeerplaats aan de zuidzijde van de spoorlijn van Oisterwijk naar Boxtel aan de Belversebaan. Komend vanuit Oisterwijk of Boxtel moet je de bewaakte spoorwegovergang in de bocht van de Kapelweg bij huisnummer 90 oversteken. Vanhier wandelen we langs de spoorbaan richting Boxtel tot we na 100 meter bij KNP53 staan, waar we rechtsaf het bospad in gaan. Hier betreden we het natuurgebied Kampina van de Vereniging Natuurmonumenten, een uitgestrekt gebied van ruim 1200 hectare met bos, heide en beekdalen gelegen tussen Boxtel en Oisterwijk. Onze route verloopt op deze rondwandeling door het noordoostelijk deel van de Kampina en langs de oostelijke rand door het beekdal van het Smalwater en de Beerze. Het bospad vanaf KNP53 volgend komen we aan het eind op een T-splitsing met een breed bospad. We gaan hier linksaf om dan even verderop aan de rechterkant bij een hek door het klaphekje een lange grasbaan te volgen. Aan het einde komen we op een T-splitsing, waar we naar links afslaan. Rechts van ons ligt het Meeuwenven. Het bospad maakt na 200 meter een scherpe bocht naar rechts en kronkelt met de klok mee rond het Flesven en Lelieven, dat nu ingericht is als stiltebebied. Onderweg passeren we een bruggetje, wandelen over een heuveltje en komen langs prikkeldraad waar een infobord aangeeft dat de oude route langs het Lelieven en Flesven niet meer toegankelijk is. Steeds verwijzen brempalen van het wandelroutenetwerk naar KNP54. Aangekomen bij een open stuk in het bos slaan we bij de bermpaal linksaf. We wandelen dit pad uit tot aan het hekwerk met klaphekje.

© L.A.W.V.VIA-VIA
Kampina - Beekdal van Smalwater
We staan hier aan een breed zandpad met fietspad en steken hier recht over en volgen hier de zandweg met fietspad. Dan komen we aan een zitbank en infobord, waar het zandpad overgaat in asfalt. Aan het eind van deze weg op de T-spliting aan Het Loo steken we schuin naar rechts over. Nu vervolgen we onze route over de grasbaan langs een houtwal tot we aan de Kleine Aa of Smalwater staan. We komen in het natuurontwikkelingsproject Smalwater, een initiatief van de landbouworganisatie ZLTO, waarin ook streekcommissie De Leijen, Waterschap De Dommel, Natuurmonumenten en de gemeente Boxtel participeren. Naar rechts volgen we het voetpad direct op de oever van dit beekje, dat hier meanderend en klaterend over stroomversnellingen een weg door het landschap zoekt. Het landschap langs de beek is er natuurlijk en gevarieerd met aandacht voor de cultuurhistorische kenmerken. Op de aangrenzende oevers zijn oude elementen zoals bijvoorbeeld poelen, bosjes en knotwilgen aangelegd. In het aantrekkelijke kleinschalige landschap waarin natte en droge percelen elkaar afwisselen vinden ook inheemse planten en dieren een plekje en aan weerskanten van Kleine Aa of Smalwater is de oorspronkelijke vegetatie teruggekomen.

We komen aan een bruggetje bij KNP14, steken het asfalt van de Voorstraat over en vervolgen de grasbaan langs een bosrand tot het landschap zich opent. We wandelen door tot we aan onze rechterhand een klaphekje zien. Hier verlaten we door het klaphekje de oever van de Kleine Aa of Smalwater en vervolgen het landweggetje met de bocht mee naar rechts midden tussen de weilanden door en omzoomd met bomen. De akkers liggen hier duidelijk hoger en zijn soms afgezet met hakhoutwalletjes. Aan het eind van deze Geerlingsdijk slaan we op de T-splitsing bij KNP9 linksaf. We zijn nu in het buurtschap De Roond. De naam De Roond duikt voor het eerst op 1352 op en betekent “boomstomp”, omgevallen boom. Deze boom stond wellicht op een opvallende plek of had een opvallende vorm. We komen meteen langs een kapelletje, dat is toegewijd aan de Heilige Anna, Moeder van Maria en patrones van de huismoeders, van zwangere en kinderloze vrouwen. Het kapelletje is gebouwd in 1954 op initiatief van Deken Broekman door leerlingen van de LTS in Boxtel en wordt onderhouden door de bewoners van het buurtschap De Roond. Hier op de kruising met de Kempseweg steken we bij KNP17 rechtover en vervolgen de onverharde Scheepdonkseweg met fietspad tot we aan het stenen bruggetje over het Smalwater komen. Net voor het bruggetje slaan we rechtsaf en nemen het smalle pad op de oever van het Smalwater, die hier gekanaliseerd is en door ruilverkaveling en intensieve veehouderij haar oorspronkelijk karakter van laaglandbeek verloren heeft.

© L.A.W.V.VIA-VIA
Kampina - Beekdal van de Beerze
Vanaf hier stroomopwaarts staat dit stroompje op de topografische kaart vermeld als Beerze. Het smalle oeverpad brengt ons door enkele klaphekjes naar het asfalt van de Kempseweg. Hier verloopt de route even naar rechts om dan bij het bosje linksaf te slaan langs de afsluitboom. Door het laantje komen we op de groengele markering van het wandelroutenetwerk. We volgen dit bospad tot we aan onze rechterhand een houten hekwerk zien met klaphekje zien. We gaan hier naar rechts door het hekje en betreden het gebied Kampina van Natuurmonumenten. Het met bomen omzoomd bospad voert ons door het bosgebied De Weert langs een open weidegebied en brengt ons aan het eind op de T-splitsing naar een breed bospad, waar we naar rechts afslaan. Zo komen we voorbij aan de Hoeve Kampina op de kruising met de Annadreef. Het is Candidus ten Brink, die eigenaar was van een internationale handelsfirma met zeilschepen die naar Nederlands-Indië voeren, die deze Hoeve heeft laten bouwen als hij dit deel van de Kampina rond 1850 in handen krijgt en de dan nog naamloze, woeste laat ontginnen en met bos beplant. Zo ontstaat de naam Kampina en Candidus ten Brink laat dan ook de rechte, elkaar kruisende aan- en afvoerwegen aanleggen, die door hem of na zijn overlijden door zijn dochters vernoemd zijn naar heiligen. Het zijn de Melaniedreef, Mariadreef, Nianadreef en de Annadreef, die we nu oversteken. De familie ten Brink verkoop het landgoed in 1904 aan de vader van Pieter van Tienhoven en 20 jaar later komt het landgoed in handen van Natuurmonumenten, waar Pieter van Tienhoven dan al jarenlang bestuurslid is.

© L.A.W.V.VIA-VIA
De Roond - Verzetsmonument Kampina
Meteen na het oversteken van de Annadreef bij KNP16 kiezen we het bospaadje schuin naar rechts voor, dat vermeld wordt als Kerkepad, een oud zandweggetje dat eens onderdeel is geweest van het pad dat van landbouwenclave Balsvoort naar de kerk in Boxtel liep. We wandelen door bos en open heide gebied tot we naar links door het hekje. We komen langs KNP11 en wandelen door tot op de kruising. Hier kiezen we voor de route naar links en komen aan het einde bij de bosrand op een breed onverhard pad. Hier gaan we naar rechts de Nianadreef op tot we aan het einde op het asfalt ven De Roond uitkomen. Naar links volgen we het pad naar de parkeerplaats. Net voor deze plak staat aan de linkerzijde het Verzetsmonument Kampina. Het gehucht Roond heeft een belangrijke rol gespeeld in Operatie Market Garden. Bij toeval landen hier op 17 september 1944 geallieerde zweefvliegtuigen. De troepen komen hier terecht in het oostelijk deel van de Kampina. Ze zijn uit koers geraakt en hadden in Son moeten landen. In totaal worden dan in de Kampina 106 Amerikaanse en Britse luchtmachtmilitairen verborgen gehouden voor de Duitse bezetter. In mei 2003 is ter herinnering aan deze gebeurtenis het Verzetsmonument Kampina onthuld, vlakbij het punt waar de zandwegen Huisvennen en Nianadreef samenkomen op de Roond. Het is een stalen silhouet van een fietsende boer met tussen zijn benen een melkbus en op de achtergrond een boom. Het symboliseert de hulpverleners van toen. 'Alles is vergeefs als we vergeten' luidt het opschrift van de sokkel en op een plaquette staan de namen van de Boxtelse verzetsstrijders gegraveerd.

© L.A.W.V.VIA-VIA
Kampina - Grafmonument Mr. Pieter Gerben van Tienhoven
Links langs dit monument wandelend komen we op het Mari Klijnpad, vernoemd naar Mari Klijn (1949-2007) die tientallen jaren boswachter bij Natuurmonumenten is geweest met de Kampina in zijn achtertuin vlak bij zijn boswachterswoning. Rechtsaf op het verharde rolstoelpad houden we naar links aan door het natuurgebied en wandelen met de bocht naar rechts. Op het zandheuveltje even naar links komen we bij het graf, opgetrokken uit zwerfkeien, van de man die doorgaat als een van de grootste natuurbeschermers die Nederland ooit heeft gekend: Meester Pieter Gerbrand van Tienhoven (1875-1953). 'Vogelen Piet', zoals de vriend van Jac. P. Thijsse van de Verkade-natuuralbums werd genoemd, wilde daar rusten: op een met heide bedekte stuifzandheuvel met uitzicht op de Zandbergsvennen. We volgen vanaf het houten platvorm het smalle pad met de Zandbergsvennen aan onze linkerzijde tot we op een zandweg uitkomen. Hier gaan we scherp naar rechts de Pindreef op. Aangekomen bij het eerste bomenbosje kiezen we voor het kleine voetpad naar links om dan aan de bosrand met de bocht naar rechts uit te komen bij een rustbank tegen de bosrand.

© L.A.W.V.VIA-VIA
Kampina - Huisvennen
Voor de rustbank pikken we nu naar links de groengele routemarkering op, die ons langs de Huisvennen leidt. Deze Huisvennen behoren tot de waardevolste vennen van de Kampina. Hier is het water nog bijna net zo schoon als veertig jaar geleden. Vanaf de Huisvennen wandelen we naar rechts tegen de klok in langs het Kogelvangersven. Dit is weer zo’n typisch ven waar de wind na de laatste IJstijd het dekzand tot op de leemlaag heeft weggeblazen. Op deze kleiachtige ondergrond blijft het regenwater staan, waardoor hier al eeuwen prachtige, kraakheldere vennen liggen. Hier zie je waar het uitgestoven zand terecht is gekomen. In de ruime bocht liggen de zandduinen, waarop in de 18e eeuw de gendarmerie haar schietkunsten oefent door hun karabijnen over het ven in de duinen leeg te schieten. We vervolgen de wandeling langs de noordzijde van de Huisvennen en komen aan het eind van dit zandpad op de T-splitsing uit bij KNP21. Hier slaan we af naar rechts de Van Tienhovenweg en passeren aan onze linkerzijde de Achterste Vennen. We wandelen aan KNP20 voorbij om dan bij KNP19 linksaf te slaan en rechts aanhoudend langs oever van het Palingven, waar vroeger veel mensen uit Boxtel gingen zwemmen. Nu overheerst de stilte. We kiezen de route door het bos en komen we aan een klaphekje. Hier kiezen voor het pad schuin naar rechts en zo komen we uit op het zandpad met fietspad van de Belversebaan en het asfalt van de Stenenheulweg. Wij kiezen hier naar rechts voor het fietspad van de Belversebaan. Dit is het laatste traject dat ons terugvoert naar het vertrekpunt. Nog even een bocht naar rechts en we staan aan de kleine parkeerplaats aan de zuidzijde van de spoorlijn van Oisterwijk naar Boxtel.

© L.A.W.V.VIA-VIA
Kampina - Langs de Huisvennen
Deze wandeling is met de grootst mogelijke zorg samengesteld. Maar ten aanzien van wijzigingen of onvolledigheden in de tekst kan geen aansprakelijkheid worden aanvaard.

Charles Aerssens

KAARTEN:

- TopoKaart 1:25.000, 51A Oisterwijk
- Wandelroute uitgezet in eigen beheer



Lange Afstand Wandelvereniging "VIA-VIA".
Aangepast op 30-10-2016 door C.P.J. Aerssens