REGTE HEIDE ROUTE
Omgeving Riel - Alphen - Goirle 10 km
Deze wandeling start bij boerderij 't Riels Hoefke en bereik je via de bebouwde kom van Riel richting Alphen. Even buiten Riel wijst een routebord je de weg linksaf de Looienhoek in en meteen rechts de Akkerweg. Aan het einde van deze weg ligt even rechts de boerderij 't Riels Hoefke, eigendom van het Brabants Landschap. Het Brabants Landschap organiseert vaak vanaf deze locatie een aantal activiteiten rondom het Regte Heide in Riel. Zo bijvoorbeeld in "De week van het landschap". Er is voldoende plaats om te parkeren.
De wandeling start vanaf Hoefke 6 en is een rondwandeling "met de klok mee". Dit betekent dat we even teruglopen en vervolgens rechtsaf in oostelijke richting beginnen langs enkele boerderijen. Even verderop bereiken we de "Witte Brug" over de Oude Leij. Hier lag vroeger een 'voorde', een plaats waar je gemakkelijk een beek kunt oversteken, niet via een brug maar te voet of te paard. Ook plaatsnamen als Helvoirt en Cromvoirt herinneren aan zo'n doorwaadbare plek. Links is de bedding van de beek de Oude Leij afgegraven.
Even verderop voor de slagboom, waar zich een infopaneel bevindt, gaan we linksaf een laantje in. Door een klappoort, die we sluiten, betreden we een begrazingsgebied. De heide en het beekdal worden hier integraal', d.w.z. als één geheel, begraasd, en wel door runderen. Deze treffen we ook meteen op ons pad. Door hun vraat maken de beesten de scherpe overgangen tussen cultuurland en heide geleidelijker en dus natuurlijker. We blijven het pad volgen. Aan onze rechterzijde liggen de uitgestrekte heidevelden van de Regte heide. Duidelijk is hier langs dit pad te zien dat grote stukken heide zijn afgeplagd.
Voorlopig lopen we rechtdoor. Rechts liggen ecologisch beheerde akkers en hooilanden, doorsneden door houtwallen. Links is het beekdal over grote delen afgegraven. In noordelijke richting is er een prachtig zicht op de kerktoren van Riel. Dit kleinschalige landschap doet arcadisch aan. Het is een ideaal broedgebied voor allerlei struweelvogels. Het korhoen, dat op de heide broedt, zoekt hier zijn voedsel, te weten onkruidzaden en insecten. Voor ons geen korhoen maar wel een fazanthaan, die rustig op slecht 20 meter afstand door het weiland kuiert.
Op de hoek van een Amerikaanse eikenbosje (met weinig ondergroei), vóór de akker, slaan we rechtsaf een kronkelpaadje in dat ons door dit bosje voert. Aan het einde van het bosje rechtsaf een breed zandpad in. We komen nu langzaam op de Regte Heide. Bij het tweede pad linksaf gaan we de heide op. In onregelmatige stroken zie je dat de heide ook hier afgeplagd is. Zo wil Brabants Landschap de vergrassing van de heide een halt toeroepen. Op de kale bodem ontkiemen de zaden van struikhei en dophei, maar bijvoorbeeld ook de klokjesgentiaan. Door deze 'verjongingskuur' wordt het heidelandschap kunstmatig in stand gehouden. Dit is te rechtvaardigen, want zowel de natuurlijke als cultuurhistorische waarde is hoog.
Bij eerste kruising loopt de route naar rechts. Voor ons doemen de contouren van enkel grafheuvels op. Na 100 m komen we bij een info-zuil waarop informatie staat over de grafheuvels. Daarvan liggen er hier zes. Ze dateren uit de Vroege en Midden Bronstijd, circa 1700 tot 1000 vóór Christus. Dit wijst op een nederzetting - hutten, akkertjes - uit die tijd. Voor de eerste keer zijn de grafheuvels opgegraven in 1935. Daarbij kwamen grafgiften aan het licht zoals strijdbijlen, polsbeschermers, stenen dolken, knopen en kralen. We nemen de tijd de drie grafheuvels op dit deel van de regte Heide te bekijken en lopen vervolgens bij de info-zuil linksaf, het pad volgend dat naar rechts draait.
We stuiten hier op paaltjes met geel-witte markering van de Looneindroute(17 KM), een MLAW-route van het Samenwerkingsverband Midden-Brabant en de Streek VVV. Deze route volgen we een stuk in zuidelijke richting en zo bereiken we het zuidelijke deel van de heide, met veel spontane bosopslag. Hier moeten we rechts aanhouden en komen nu in de voormalige Gemeentebossen van Goirle, aangelegd als werkverschaffingsproject in de jaren '30. Rechtdoor, rechts bevindt zich bos van Corsicaanse den met veel adelaarsvaren in de ondergroei. Na 200 m bij kruising rechtsaf, richting vogelkijkhut Tapsmoer op de grens van de Regte Heide en het Riels Laag. Hij is, onder auspiciën van Brabants Landschap, gebouwd door leerlingen van de 'bodemgroep' van het ROC.
Vanuit de hut heb je een prachtig uitzicht over het dal van de Oude Leij, ook wel 'Riels Laag' geheten. De naam van deze hut, 'Tapsmoer', is afgeleid van 'moer', wat veen betekent, in eigendom van de 'abt'. De naam heeft alles te maken met de abdij van Tongerlo, gelegen in de Belgische Kempen. Die bezat aI vanaf 1175 uitgestrekte Ianderijen en hoeven onder Alphen en brachten hier en nog verder, tot in Tilburg, gronden tot ontginning. De monniken van deze abdij van de Norbertijnen verzorgden in Alphen en Riel ook de pastorale zorg, en dat tot 1830. Belangrijke Alphense hoeven die de abdij in bezit had, waren onder meer de Nieuwelandse Hoef, de Grote Hoef en de Leeuwerkeneik.
Deze vogelkijkhut is een aangenaam pauzemoment in de wandeling. De hut biedt een prachtig uitzicht over de uitgestrekte vlakte van het dal van de Oude Leij De vogels die je hier kunt bewonderen (zonder dat zij last van jou hebben), wisselen door het jaar heen. In het vroege voorjaar zie je er baltsende kieviten en grutto's, maar bijvoorbeeld ook slobeend en zomertaling. In de nazomer strijken er allerlei doortrekkers neer, die wel weken in het gebied kunnen blijven hangen: lepelaar, kleine zilverreiger en aalscholver bijvoorbeeld.
We verlaten de vogelkijkhut en slaan meteen rechtsaf het pad in dat langs het dal van de Oude Leij in zuidelijke richting loopt. Even verderop links in het bos staat opnieuw een grafheuvel en een info-zuil. Doorlopend op de route bereiken we na 400 m en kruising en slaan rechtsaf. Hier lopen we na 50 m op een oude, diepliggende turfvaart, die we linksaf vervolgen tot de kruising. We steken het bruggetje dus niet over! Bij kruising linksaf. We lopen over een breed bospad wat verderop aan de rechterhand overgaat in open cultuurland. De route komt nu op een zeer breed zandpad, de Goorstraat.
We slaan rechtsaf en flink doorstappend komen we na ongeveer 500 meter aan het zuidelijk van de Regte heide gelegen landgoed en oude hoeve "Het Ooijevaarsnest". Een bijna levensechte ooievaar staande op een nest hoog boven de schuur maakt ons dit duidelijk. De hoeve ligt ver weg van de bewoonde wereld en heeft een idyllische uitstraling. Bijna direct voorbij de hoeve slaan we af naar rechts. Hier volgen we opnieuw het smalle dal van de Oude Leij, maar nu in noordoostelijke richting. Enkele reusachtige accasia's staan opvallend in het landschap, getuigen van een lang verleden.
Na ongeveer 1 km, rechtdoor voorbij de kikkerpoel, is links van ons een vlonder. Die gaan we op en steken zo het natte beekdal van de Oude Leij over. Aan het einde van de vlonder gaat het pad nog even rechtdoor en buigt dan rechtsaf. We staan nu aan een 'brandvijver' of 'blusvijver'. Eeuwenlang lag hier een welvarende hoeve, de Leeuwerkeneik, maar in het geweld van de Tweede Wereldoorlog is die gesneuveld en niet meer opgebouwd. Bij dergelijke verlaten hoeves groef men doorgaans een vijver, voor meerdere doelen. Onder meer om het vee te laven en over bluswater te beschikken in geval van nood. Deze blusvijver - waarom zou je het geen elfenmeetjee mogen noemen? - ligt midden op het particuliere landgoed De Hoevens. De eigenaar is op tal van manieren actief om de natuurvvaarden van zijn landgoed te verhogen. Zo heeft de Oude Leij onder meer drasse oevers gekregen en zijn er verspreid poelen en houtwallen aangelegd.
We lopen door tot bij vijfsprong, dan rechtsaf en vrijwel onmiddellijk daarop linksaf het bospad volgend. Na 200 m is er een T-splitsing rechtsaf. Nog steeds zijn we in het bos en op de volgende T-splitsing gaan we linksaf en verlaten het bos. Rechts van ons hebben we opnieuw een wijds uitzicht op het Riels Laag. We komen bij een bankje en waar je bij prachtig weer in de zon gezeten kunt genieten van dit uitzicht op het beekdal van de Oude Leij, die de bovenloop van het riviertje de Donge vormt. Het beekdal is hier sterk vernat, zodat er 's winters een brede zone onder water staat. Dit is pas mogelijk geworden sinds de verspreid liggende landbouwenclaves in eigendom kwamen van het Brabants Landschap en er werk kon worden gemaakt van natuurontwikkeling.
De biologische, cultuurhistorische en landschappelijke waarden van die Regte Heide zijn onlosmakelijk verbonden met die van dit beekdal van de Oude Leij in het Riels Laag, waarvan het grootste deel thans eigendom van het Brabants landschap is. Hier zijn de afgelopen jaren spectaculaire natuurherstelplannen uitgevoerd. Het bijzondere van het Riels Laag is dat het over een lengte van circa 3 krn direct grenst aan de heide.
Uitgerust bereik je dan na 700 m weer 't Riels Hoefke het uitgangspunt van deze rondwandeling en dit betekent het einde van de wandeling over de Regte Heide
Charles Aerssens
KAARTEN:
- Topokaart 1:25000, 50E Gilze
- Topokaart 1:25000, 50F Tilburg
- Wandelroute Brabants Landschap
Deze wandelingen zijn met de grootst mogelijke zorg samengesteld. Maar ten aanzien van wijzigingen of onvolledigheden in de tekst kan geen aansprakelijkheid worden aanvaard.
Lange Afstand Wandelvereniging "VIA-VIA".
Gegenereerd op 25-09-2013 door C.P.J. Aerssens