WANDELING OMGEVING GULPEN 15 KM

© L.A.W.V.VIA-VIA
Vertrekpunt
Afstand
Korte karakteristiek




 Centrum Gulpen
ongeveer 15 km.
Het is een zeer afwisselende wandeling over holle wegen, weidepaadjes, door het prachtige bosgebied ten westen van Epen, langs akkers en weiden, de meanderende Geul volgend en natuurlijk door enkele pittoreske Zuid-Limburgse gehuchten. Onderweg kom je ook heel wat wegkruisen en unieke vergezichten tegen.

ROUTEBESCHRIJVING

Startpunt van de wandeling is het centrum van Gulpen. Aan de Gulp staat een fraai kunstwerk. De twee bogen symboliseren de samenvloeiing van de Gulp met de Geul. Het kunstwerk is van de bekende Limburgse beeldhouwer Arthur Spronken. We lopen de Burgemeester Teheuxweg in en volgen deze tot het huis met nummer 43. En dat Gulpen in een dal ligt merken wij al meteen bij het begin van onze wandeling als wij na nr. 43 links af de steile holle weg naar Berghem 'beklimmen'. Hoeveel water is er al door deze holle weg dalwaarts gestroomd om deze insnijding te creëren?
© L.A.W.V.VIA-VIA

Ja, holle wegen typisch voor het Mergelland. Vanuit de dalen werden paden aangelegd naar hoger gelegen bosgronden. Het vee werd naar de bossen gedreven en werd gehoed door een herder. Ondertussen gebruikten de mensen het hout dat ze nodig hadden als bouwhout, geriefhout en stookhout. Geen wonder dat een oerbos mettertijd veranderde in weidebos en nog later bosweide. De paden tussen de nederzetting enerzijds en de bos- en weidegronden anderzijds werd iedere dag door mens en vee gebruikt. Geen wonder dat de grond steeds ruller werd. Regen deed de rest en veranderse tijdens een zwaar onweer een dergelijke pad plotseling in een kolkende beek.

Bij een T-splitsing gaan we naar recht en nemen de eerstvolgende weg naar links, de Verlorenkostweg . We passeren de Gerardushoeve, volgen vanaf een slagboom nog 50 meter het pad en gaan via een veldweg naar links. Nu volgen wij al "klimmend" een bosweg in het Dunnenbos totdat wij boven bij de bosrand komen. Hier boven genieten wij bij de akkerrand van het mooie uitzicht. Links in bijna noordelijke richting ligt het dal van de Selzerbeek die plaatselijk ook Sinselbeek wordt genoemd. Tussen de riviertak en een molentak van de Sinselbeek is nog net zichtbaar het Redemptoristenklooster van Wittem. Verder naar rechts kijkend zien wij ook de hooggelegen kerk van Vijlen.

We vervolgen de route naar rechts met aan onze rechterhand de rand van het bos. Als het struikgewas niet te dicht is zien wij op een gegeven moment een devotiekruis dat ons herinnert aan een Capucijnermonnik die hier werd vermoord. Nu de eerstvolgende weg naar links. Let even op de oude kriek op de hoek van het bos, alwaar zich een bank bevindt. Sommigen mensen denken bij 'kriek' aan een glas roodfonkelend kersenbier. Inderdaad, de kriek die hier staat wordt ook wel zoete boskers genoemd en de vele cultuurvormen van de kers zijn afgeleid van de kriek. De onderstam wordt ook nu nog gebruikt om produktieve soorten te kweken. Reusachtige krieken zoomden ooit de grens tussen Nederland en België.

Wij gaan hier gebruik maken van een weidevoetpad. Wandelend door een droogdal hebben wij ook nu weer prachtige vergezichten. Het weidepad raakt iets later de rand van het Schweibergerbos en als wij iets lager via een doorgang op een landweg komen, moeten wij goed opletten, want bij het eerste gele paaltje gaan wij naar rechts. Na een stukje weiland komen wij pas echt in het Schweibergerbos. Dit gedeelte dat ook Hermensbosch wordt genoemd wordt heeft een uitgesproken ecologisch karakter. Het pad is niet steeds even duidelijk, maar als wij zoveel mogelijk rechtdoor gaan openbaart zich plotseling aan de linkerkant een fraai panorama over het Geuldal.

Voor ons, in het dal, ligt het gehucht Bissen, twee kilometer verder zien wij de kerk van Epen en nog een paar kilometer verder - in het verlengde van het Geuldal de kerk van Sippenaeken in België. In die plaats stroomt de Geul ons land binnen. We lopen door totdat wij in het gehucht Bissen komen. Wij gaan via de klinkerweg 70 meter naar links (geel en zwart), nemen het voetpad naar rechts (zwart en groen) en komen bij een T-splitsing (zwart en groen) waar wij naar links gaan. Komen nogmaals bij een T-splitsing en gaan hier - in Schweiberg - naar rechts (groen en zwart) tot bij huis met nummer 62. Bij een groot devotiekruis gaan wij naar links (zwart), wandelen door het droogdal van de Nutbron. Wandelen wij nu vanaf Schweiberg in richting Epen, dan passeren wij op het laagste punt de 'Ubdengrub', die ondergronds water levert aan de Nutbron en onder die naam als beekje Geulwaarts vloeit. Na de ‘Ubdengrub’ passeren wij een heuvelrug en bereiken via een landweg (zwart) Epen, dat in het dal van de Geul ligt.

© L.A.W.V.VIA-VIA

Het bronnengebied van de Geul bevindt zich in het grensdorpje Lichtenbusch, even ten zuiden van Aken. De hoofdbron ligt in de kelder van een boerderij, maar de boer stuurt iedereen naar zijn weiland, waar zich een tweede en derde bron bevinden. Na een tocht van circa 20 kilometer heeft de Geul 24 zijbeken opgenomen en passeert de grens van België naar Nederland. Vervolgens kronkelt de Geul nog 38 kilometer over Nederlands grondgebied en vangt op die tocht 41 zijbeken op. Op Nederlands gebied heeft de Geul een verval van 82 meter. Op het veel kortere Belgisch gedeelte een verval van 160 meter. Het stroomgebied van de Geul mag met recht internationaal worden genoemd: zij stroomt dwars door het Duitstalig gedeelte van België, stroomt vervolgens door het Waalse landschap om bij Sippenaeken de grens met Nederland te passeren.

Epen is een toeristische plaats. De naam "Epen" is afgeleid van een Germaans woord met mogelijk een Keltische oorsprong "apa", een woord voor "water". In de Romeinse tijd werd de omgeving gekoloniseerd. Legionairs die hun tijd uitgediend hadden, kregen een stuk land toegewezen dat in ontginning werd gebracht. Hieruit zouden later de grote Romeinse hoeven ontstaan: de villa's, waarvan er diverse in de omgeving zijn opgegraven. In de vroege Middeleeuwen was Epen privé eigendom van de Karolingische koningen. In 1041 duikt de naam voor het eerst op als 'Apine" in een acte van de Roomse Koning Hendrik. In 1056 heeft de tot Duits Keizer gekroonde Hendrik goederen "in villa Apensis" aan de abdij van Burtscheid vermaakt. Tot aan de Franse tijd in 1794 bleven de Epense bezittingen in handen van deze abdij. Epen behoorde samen met de nabijgelegen dorpen Mechelen en Wahlwiller tot de enige Nederlandse plaatsen die ooit tot het Hertogdom Limburg hebben behoord.

© L.A.W.V.VIA-VIA Wij gaan rechtdoor, de blauw, rood, groen en zwarte markering volgend en letten op het vakwerkhuis met de rode brievenbus nummer 18 en gaan hier naar rechts tot bij een knooppunt. Wij steken over, gaan rechtdoor via de Heimansstraat tot bij het volgend kruispunt en daar naar links via de Heerstraat (blauw en geel), totdat we bij het patronaat komen. Steken de drukke weg over, gaan rechtdoor via het Bovenpad (blauw en geel), komen bij een T-splitsing en gaan naar rechts opnieuw de blauw en gele route volgend.

Bij "De Smidse" steken wij de asfaltweg over, gaan rechtdoor via een weidepad (blauw en geel) en maken al wandelend kennis met de Geul. Verlaten het weiland bij een knooppunt, gaan over kasseien naar links, passeren eerst de riviertak en even later bij de Volmolen ook een buffertak (ook molentak) van de Geul. Een pad over een weidegraft voert ons naar een bosje en dat voetpad brengt ons opnieuw bij de "toeristenweg" die wij oversteken. Gaan slechts 20 meter naar rechts (blauw) en dan naar links. Onze weg, rechts van de Geul via weidepaden bedraagt 5,1 kilometer, de Geul doet er 9,6 kilometer over. Pas bij stroomkilometer 32,6 steken we de Geul over. Dat is de plek waar de Sinzelbeek in de Geul stroomt.

De plaatsen Hurpesch, Mechelen en Partij liggen op ons pad, zodat een beetje uitleg nodig is. In Hurpesch steken wij de smalle asfaltweg over. In de kom van Mechelen gaan wij NIET over de Geul, doch via de Meester Beukenstraat (blauw) en naar links (rood, zwart en geel) en steken via de "zebra" de drukke verkeersweg over. We passeren hier weliswaar een beek, maar dat is de Lombergbeek, die ook wel Mechelderbeek wordt genoemd. Het hele stroomgebied van de Geul werd reeds in voor-Karolingische tijd bewoond. De oudste documenten verwijzen naar het jaar 891 toen de rivier 'Gulia' werd genoemd. We gaan naar links tot huis met nummer 34 en volgen nu weer het voetpad (rood en zwart).

In Partij volgen wij eerst de Teventweg (rood), gaan naar links via de Oude Heirbaan (rood) en worden tot bij de Geulbrug begeleid door de Sinselbeek. Wij volgen de smalle asfaltweg, passeren hoeve De Bek en nemen tot Gulpen de Oude Akerweg (groen).

Deze wandeling is met de grootst mogelijke zorg samengesteld. Maar ten aanzien van wijzigingen of onvolledigheden in de tekst kan geen aansprakelijkheid worden aanvaard.

KAARTEN:

- TopoKaart 1:25000, 69B Maastricht
- TopoKaart 1:25000, 69E Heerlen
- Wandelkaart 1, Heuvelland Zuid-Limburg, 1:25000
- Wandelkaart 2, Heuvelland Zuid-Limburg, 1:25000
- Wandelkaart Mergelland, Uitgave B.V. Gulpener Brouwerij, 1:50000



Lange Afstand Wandelvereniging "VIA-VIA".
Gegenereerd op 09-11-2001 door C.P.J. Aerssens