DER EIFELSTEIG - DAG 13
Traject: Dauner Maare - Üdersdorfer Mühle - Manderscheid 20 Km

© L.A.W.V.VIA-VIA
Daun - Zicht op het Gemündener Maar vanaf de Mäuseberg
Vertrekpunt
Afstand
Korte karakteristiek







 Parkeerplaats Waldcafé aan het Gemündener Maar
Ongeveer 20 km
Deze etappe van de Eifelsteig leidt ons allereerst omhoog langs het Gemündener Maar, het Weinfelder Maar en het Schalkenmehrener Maar, die samen het hart van de Vulkaan Eifel vormen, met prachtige vergezichten. Vervolgens dalen we door uitgestrekte beukenbossen af naar de Üdersdorfer Mühle in het Liesertal. Vanaf hier loopt de Eifelsteig parallel met het Lieserpfad langs het riviertje de Lieser, dat eerst een weg door de brede grazige en moerassige vallei zoekt om zich dan langs wilde, stille en beboste hellingen met grillige rotsformaties en smalle kloven te wringen in de richting van Manderscheid, waar de dagwandeling eindigt in het centrum.

ROUTEBESCHRIJVING

De schitterende dagetappe van de Eifelsteig start vanaf de parkeerplaats bij het Waldcafé aan het Gemündener Maar en voert ons langs een drietal vulkaanmeren of 'maren'. Deze Dauner Maare maken deel uit van een groot aantal vulkaankraters in het uitgestrekte gebied van de Vulkaan Eifel. Nog niet zo lang geleden heeft men ontdekt dat die Maare niet door het exploderen van vulkanische gassen zijn ontstaan, maar door waterdampexplosies. Dit kan al veroorzaakt worden als gloeiend heet vloeibaar magma in contact komt met naar beneden sijpelend oppervlaktewater. Als water en magma met elkaar in contact komen, ontwikkelt zich gloeiend hete waterdamp. Door de druk hiervan is het bovenliggend Devonische gesteente uiteen gescheurd en perst het met grote kracht omhoog. Hierbij ontstaat een groot gat, waaruit het gesteente omhoog wordt geslingerd. Of hierbij een klein gat of een echt Maar ontstaat, hangt enerzijds af van de hoeveelheid water die met het magma in contact komt en anderzijds van de diepte waarop water en magma op elkaar stoten. Als kleine beekjes of waterstromen na een regenbui op een diepte van 30 tot 100 meter op het magma stoten, ontstaan openingen van hoogstens enkele honderden meters doorsnede. Het volume van de ringwal die uit uitgeworpen gesteente bestaat, is ongeveer even groot als de inhoud van het Maar. Tot dit type Maar behoren in de Eifel onder andere het Gemündener Maar en het Weinfelder Maar, die nu met water gevuld zijn.

© L.A.W.V.VIA-VIA
Gemündener Maar - Rustbank ter herinnering aan WOI
Al meteen hebben we zicht op het Gemündener Maar, dat door steil beboste hellingen is ingesloten. Het Gemündener Maar heeft een oppervlakte van 7,5 hectare en is ongeveer 39 meter diep. Links van de parkeerplaats vinden we nog een robuuste rustbank, die bij de wandelaar de Duitse soldaten, die in WOI ter bescherming van het vaderland hun leven hebben gegeven, in herinnering roept. Wij wandelen naar rechts voorbij het Waldcafé met het in basalt opgetrokken monument voor de Pruissische Veldmaarschalk Helmuth Karl Bernhard, Graf von Moltke (1800-1891), die hier op 26 oktober 1847 aan het Gemündener Maar zijn 47ste verjaardag gevierd heeft en waarvoor de bevolking van Daun in 1894 dit monument heeft opgericht. We beginnen direct aan een fikse klim. Het is even opletten om in de wirwar van routemarkeringen de juiste weg van de Eifelsteig naar links te volgen door het beukenbos. Hier hebben we voortdurend zicht op het aan onze linkerzijde in de diepte liggende Gemündener Maar. We negeren een kruising en klimmen over een smal pad omhoog tot we op de hoogvlakte van de Mäuseberg zijn aangekomen op een hoogte van 561 meter. Hier staan we meteen aan de voet van een in vulkanische basaltsteen opgetrokken 11 meter hoge uitzichttoren: de Dronketurm, die in 1902 is gebouwd en genoemd is naar de stichter van de Eifelverein, Adolf Dronke (1837–1898). Deze Trierer schooldirecteur doet in 1888 een oproep aan de burgers uit de Eifel om plaatselijke groepen van zijn pas opgerichte Eifelverein samen te stellen. In 1898 wordt begonnen met de aanleg van het huidige wandelpadennet, waarvan de Eifelsteig ook nu nog dankbaar gebruik maakt.

© L.A.W.V.VIA-VIA
Mäuseberg - De in vulkanische basaltsteen opgetrokken Dronketurm (1902)
De route voert ons oostwaarts over de Mäuseberg door het fraai zuur grasland met flora als Schapenzuring, Viltganzerik, Schapengras, Kleine Pimpernel, Blaassilene en nog vele andere planten en grassen. Opnieuw hebben we aan deze rand van de Mäuseberg een prachtig panorama op het onder ons liggende Weinfelder Maar met aan de noordzijde de kleine witte St. Martin Kirche. Dit Weinfelder Maar is ongeveer 10.500 jaar geleden ontstaan door een freatomagmatische explosie, waarbij heet opstijgend magma in contact komt met grote hoeveelheden water. Door de explosie is een krater ontstaan die zich nadien vulde met regenwater. Omdat de bodem van het ontstane meer, bestaand uit stollingsgesteente, ondoordringbaar is, blijft het water erin staan. Het Weinfelder Maar heeft een oppervlak van 16,8 hectare en is maximaal 51 meter diep. Door de grote diepte vindt er weinig tot geen watercirculatie tot de bodem plaats, waardoor er geen zuurstof naar de diepere delen gebracht wordt. Dit Maar heeft twee namen: Weinfelder Maar omdat hier vroeger een dorp gestaan heeft met dezelfde naam en waarvan nu enkel nog het kerkje rest. Maar ook Totenmaar omdat dit dorp in het verleden is bezocht door de pest. Het meer is tegenwoordig een beschermd natuurgebied.

© L.A.W.V.VIA-VIA
Weinfelder Maar - Interieur St, Martin Kirche
We dalen af met de klok mee over het gemarkeerde pad tot we uitkomen bij de St. Martin Kirche op de oever van het Weinfelder Maar met in de onmiddellijke nabijheid het kerkhof, één van de andere redenen waarom het vulkaanmeertje Totenmaar genoemd wordt. Het kleine kerkje dateert uit de 14e eeuw, als het nog parochiekerk is van het dorp Weinfeld, dat in 1512 na een pest-epidemie verlaten wordt. De kerkdiensten worden naar Schalkenmehren verplaatst als de laatste pastoor in 1562 vertrekt. Het kerkje is een van de oudste Christelijke kerken in de Eifel en haar oorsprong gaat terug op tot in de tijd van de Romeinen, die hier wellicht een heilige plek hebben gehad of een villa met badgelegenheid. De fundamenten vertonen duidelijk Romeinse sporen. In 1788 wordt een hoeksteen gevonden, die aanwijzingen geeft dat de eerste kerk in de 6e eeuw gebouwd is. De oude kerkklokken zijn tijdens de Frans-Duitse Oorlog van 1871 en WOI in 1917 omgesmolten. Over deze plek doen ook enkele sagen de ronde. Volgens de overlevering zou er aan de oevers een kasteel gestaan hebben, waar een Graaf, zijn hardvochtige vrouw en hun enige gewoond hebben. Op een dag zou de graaf thuisgekomen zijn van de jacht en zijn kasteel zou volledig verdwenen zijn, verzonken in het meer. Dit gaf later de naam Totenmaar. Maar op dat moment zou er een wonder geschied zijn en zijn zoon uit het water opgestegen en veilig naar de oever gedreven zijn. Tegelijkertijd zou het paard van de Graaf vanaf de bodem van het meer naar hem geroepen hebben. Uit dankbaarheid voor de redding van zijn kind zou de graaf toen de St. Martin Kirche gebouwd hebben. Nu nog worden het kerkje en het kerkhof door de Gemeente Schalkenmehren gebruikt als begraafplaats. Het kerkje heeft Gotische elementen en de kerktoren oogt Romaans.

© L.A.W.V.VIA-VIA
Fritz Gustav August Julius Philipp Rudolf von Wille (1860-1941) - Weinfelder Maar met St. Martin Kirche
We laten de St. Martin Kirche achter ons en vervolgen de Eifelsteig direct op de oever van het Weinfelder Maar naar het derde vulkaanmeer, het Schalkenmehrener Maar. Nadat we het Weinfelder Maar half rondgelopen zijn, begint naar links de korte klim naar de L64, die we oversteken. Al meteen hebben we een prachtig uitzicht op het Schalkenmehrener Maar. Aan de oever van dit vulkaan meertje weerspiegelt het dorpje Schalkenmehren rimpelloos in het water. Deze keer lopen we tegen de wijzers van de klok rond het Schalkenmehrener Maar. Dit vulkaanmeer is op een andere wijze ontstaan dan de beide vulkaanmeertjes, die we eerder op onze route zijn gepasseerd. Deze vulkaankegel is niet enkel door explosies ontstaan, maar door instorting van de holle explosiekater en verdieping van het oppervlak. Zo is het volume van het Schalkenmehrener Maar dus duidelijk groter dan door het uitgeworpen gesteente bij de twee andere vulkaanmeertjes. Het Schalkenmehrener Maar bestaat eigenlijk uit twee delen met westelijke vulkaanmeer met een oppervlakte van 21,9 hectare en een diepte van 21 meter en een oostelijk moerassige droger deel, dat als eerste ontstaan is. De laatste uitbraak van het westelijke Schalkenmehrener Maar vond rond 11.000 voor Christus plaats. De weilanden en akkers rondom het Schalkenmehrener Maar worden inmiddels aangekocht door de Landesregierung van Rheinland-Pfalz om ze op een meer natuurvriendelijke wijze te beheren.

© L.A.W.V.VIA-VIA
Weinfelder Maar met zicht op de St. Martin Kirche
We dalen licht af door de bossen aan de bovenrand van het Schalkenmehrener Maar, die grotendeels uit loofbossen en doorgeschoten struikgewas met veel sleedoorn bestaan. Tussen de bomen door voert ons de Eifelsteig, die hier parallel verloopt met de Karl Kaufmann Wanderweg, en we bereiken zo de eerste huizen van Schalkenmehren, dat op de zuidwestelijke oever van het vulkaanmeer ligt. We passeren de ingang van de camping met hotel over de Pitt Kreuzberg Weg en slaan linksaf de Maarstrasse in. We wandelen door het dorp tot aan het plaatselijke VVV-gebouwtje. Dit dorpje leeft van het toerisme en er zijn diverse hotels, restaurants en cafés te vinden. Ook staan in het dorp enkele oude vakwerkhuizen en een waterpomp. De kerk staat op een verhoging op de plek waar enkele wegen samenkomen. In de kerk is een beeld te zien van “Onze Lieve Vrouw van Zeven Smarten” die Jezus na zijn kruisiging beweent, waarbij zeven zwaarden haar borst doorboren. Dit heiligenbeeld heeft vroeger in de Weinfelder Kirche gestaan en vele pelgrims aangetrokken, waarvan ook nu nog gedenkplaten aan de muren van het kerkje van Weinfeld, zelfs nog zeer recente, getuigen. Het Mariabeeld is ooit gestolen en teruggevonden op een rommelmarkt in Düsseldorf. Tegenwoordig staat het daarom in de kerk van Schalkenmehren.

© L.A.W.V.VIA-VIA
Schalkenmehrener Maar met zicht op het dorpje Schalkenmehren
Hier voor de St. Martin Kirche voert de route ons naar rechts door de Sankt Martin Strasse. Aan het einde van deze straat voorbij het hotel gaat de route opnieuw even naar rechts om Zur Sternwarte in te slaan en meteen linksaf Zur Scheid te kiezen. De route markering van de Eifelsteig houdt links aan en we volgen na de laatste huizen een graspad dat naar de top van een heuvel loopt, waar een wegwijzer staat. Naar rechts hebben we zicht op heuveltop van de Hoher List met een hoogte van 551 meter. Hier staat de Sterrenwacht van het Argelander-Instituts für Astronomie van de Universiteit Bonn. Dit tussen 1839 en 1845 door de astronoom Friedrich Wilhelm August Argelander (1799-1875) opgericht observatorium van de Rheinische Friedrich Wilhelms Universität in Bonn staat op deze plek sinds 1950, omdat de lichtvervuiling in Bonn de waarnemingen gaan bemoeilijken. Friedrich Becker (1900-1985) en Hans Schmidt (1920-2003) zijn verantwoordelijk voor de bouw van het complex en de aanwezige telescopen. Het observatorium is in 1964 uitgebreid. De moderne spiegeltelescoop is ontworpen door de uit Leiden afkomstige Ing. B.G. Hooghoudt. De sterrenwacht op de Hoher List wordt met sluiting bedreigd in 2012.

© L.A.W.V.VIA-VIA
Schalkenmehren - Gothisch Beeld van "Onze Lieve Vrouw van Zeven Smarten"
We gaan bij de wegwijzer op deze heuveltop half rechts het graspad op naar de bosrand en dalen langzaam door bos. We houden de markering naar rechts aan langs een wildstand en hebben naar rechts nog eens goed zicht op de Sterrenwacht Hoher List. We krijgen een klimmetje naar de verharde weg, de L64, die we schuin oversteken naar rechts om dan meteen naar links richting de toegangspoort te wandelen van het Verhaltensmedizinisches Zentrum für Seelische Gesundheit “Altburg”. De markering van de Eifelsteig leidt ons voor de toegangspoort naar rechts het bos waar we goed moeten opletten om steeds de goede richting te volgen. Linksom dalen we verder af en over een beekje bereiken een bosweg, die we verder vervolgen naar een visvijver met picknick tafel en schuilhut en toiletten, die door de visclub gebruikt wordt. Voorbij deze visvijver verlaten we het asfalt en nemen het bospad naar rechts. Dit leidt ons rond de Schneeberg over de beboste helling en dalen verderop naar links af over een steil pad. Even opletten voor uitglijders. Naar het zuiden hebben we tussen de bomen door hebben we zicht op het buurtschap Trittscheid, dat deel uitmaakt van het dorp Üdersdorf. Afgedaald over een trappenpad langs de bosrand bereiken we het Liesertal en komen met de klok mee aan het bruggetje over de Lieser. Hier steken we de Lieser over en staan nu direct bij de Üdersdorfer Mühle, een de uitspanning en het pension een ideale plek zijn voor een pauze.

© L.A.W.V.VIA-VIA
Waterrad Üdersdorfer Mühle
Deze Üdersdorfer Mühle is in 1834 gebouwd aan de Lieser en Wilhelm Niederprüm uit Mürlenbach koopt na zijn opleiding tot molenaar op de molen van Niedermanderscheid in 1889 de watermolen en komt hier wonen met zijn gezin. Zijn zoon Mathias neemt in 1921 op 34 jarige leeftijd na zijn huwelijk met Maria Müller uit Gemünden de molen over en kort daarna verzorgen ze de wandelaars met spijs en drank. Het woonhuis wordt in 1928 gebouwd en kort daarna in 1933 beginnen ze een pension en wordt de Üdersdorfer Mühle en gewilde plek voor uitstapjes. De watermolen wordt uitgebouwd in 1938, maar door WOII worden de bestelde machines voor de molen niet meer geleverd en als inkwartiering van Duitse militairen onder bevel van Oberstleutnant Prinz Wilhelm von Hessen in 1939 gebeurt wordt de watermolen buiten bedrijf gesteld. Pas in 1950 wordt de molen weer in gebruik genomen. De watermolen gaat over van vader op zoon en in rond de jaren zestig van de vorige eeuw wordt de watermolen stil gelegd om noch slechts sporadisch tot 1975 meel te malen. Nog steeds is de Üdersdorfer Mühle in bezit van de Familie Niederprüm, die het pension en de uitspanning bestieren.

© L.A.W.V.VIA-VIA
Liesertal - Op weg naar Manderscheid
Vanaf de Üdersdorfer Mühle volgen we nu het riviertje de Lieser door het wilde, stille en beboste Liesertal in de richting van Manderscheid. Het kleine Eifelriviertje heeft zijn oorsprong bij Beinhausen en mondt bij Lieser in de Moezel uit. Wat de Romeinse geschiedschrijver Ausonius 370 na Christus er toe gebracht heeft zich de 46 km lange waterader te onthouden, is niet bekend en hij heeft zeker ook niet kunnen voorzien dat nu het Lieserpfad zo’n geweldig succes is als een van de mooiste wandelwegen in de Eifel. De fervente wandelaar, die met de natuur verbonden is, heeft veel respect voor het Lieserpfad als een prettige begeleider van Daun via Manderscheid naar de Moezel. We wandelen stroomafwaarts langs Pension Haus Liesertal door de brede vallei met aan beide zijde grazige weiden. Eerst verloopt de Eifelsteig samen met het Lieserpfad op de rechter oever om dan verderop met een bruggetje naar de overzijde door te steken. Door het bos gaat de route rechtuit, nu eens licht stijgend, dan weer dalend. De afslag naar Trettscheid later we links liggen. De markering van de Eifelsteig leidt ons langs enkele rotswanden en het dal wordt smaller en smaller. Bij een schuilhut en een stevige houten brug steken we de Lieser, die hier een scherpe bocht langs een rotswand maakt, opnieuw over en komen in een klim naar de Kobeslochhütte. Hier hebben we een prachtig uitzicht op het Liesertal en zien hoe de Lieser zich met een wijde boog door de vallei wringt.

© L.A.W.V.VIA-VIA
Liesertal - Op weg naar Manderscheid
Vanaf de Kobeslochhütte steken we de Rossbach over en bereiken een hoogvlakte met de schuilhut Hahnerfläch. Opvallend is een wegkruis, dat hier in 2009 is geplaatst door de Sankt Matthias Bruderschaft Köln-Bayenthal als markant punt op hun bedevaartsroute van Keulen naar het graf van de apostel Matthias in de Abdij van de Paters Benedictijnen in Trier. Op dit punt wandelen we naar rechts om dan voor het bos langs een bankje naar links te gaan. Zo komen we opnieuw in het bos en gaan over de Ammelbach. In een scherpe bocht laten we het brede pad achter ons en kiezen voor het paadje naar links. Even verderop wandelen we over een rotspad hoog boven de Lieser. Hier begint het meest imposante traject van de huidige wandeling. Over houten vlonders leid het wilde, romantische pad ons door met bos bedekt rotslabyrint. Zo komen we voorbij de Rulandhütte, opnieuw een schuithut. Nog steeds langs de rotsen en licht klimmend leidt de Eifelsteig ons richting Manderscheid, waarbij we voortdurend door het bladerendak diep onder ons de Lieser zien stromen. Klimmend komen we aan de eerste huizen van Manderscheid. Hier laten we het bos achter ons en langs Hotel Haus Burgblick bereiken we Manderscheid. Nog even klimmen en we staan in het centrum voor het Rathaus Manderscheid in de Kurfürstenstrasse. Hier eindigt onze dagwandeling.

DAG 14
 Traject: Manderscheid - Liesertal - Abtei Himmerod 18 Km

Deze wandeling is met de grootst mogelijke zorg samengesteld. Maar ten aanzien van wijzigingen of onvolledigheden in de tekst kan geen aansprakelijkheid worden aanvaard.

Charles Aerssens

KAARTEN

- Wanderkarte Eifelverein 1:25 000, NR.19 Vulkaneifel um Gerolstein
- Wanderkarte Eifelverein 1:25 000, NR.20 Daun - Rund um die Kraterseen
- Wanderkarte Eifelsteig 1:25 000, NR.516 Publicpress

GIDSEN:

- Wanderführer Eifelsteig, Hans-Peter Schmitz, Teil 1: Aachen - Blankenheim, ISBN 978-3-921805-565
- Eifelsteig Wanderführer, Christiane Rüffer-Lukowicz, Jochen Rüffer, ISBN 978-3-761622-094
- EifelSteig Schöneres Wandern Pocket, Ulrike Pollert, Wolfgang Todt, ISBN 978-3-934342-286



Lange Afstand Wandelvereniging "VIA-VIA".
Gegenereerd op 02-11-2011 door C.P.J. Aerssens