STADSPARK MAASTRICHT
VERWOEST PARK AAN DE MAAS

[IMAGE]

Bij de brug over de Jeker, aan het begin van het park, is er nog hoop. De oude stadsmuur, de speels spuitende fontein en de imposante bomen beloven veel. Maar voor je het weet ben je het park alweer uit en raast het verkeer aan je voorbij. Hier in Maastricht, een van de fraaiste steden van Nederland, zou je een mooi stadspark verwachten, vol zuidelijke grandeur, pal aan de Maas en met een flaneerpromenade. Maar nee, Maastricht moet het doen met een smal en van de rivier afgesneden stuk groen.

Dat is niet altijd zo geweest. Het park ontstond in 1706, toen het stadsbestuur het gebied tussen de Onze Lieve Vrouwenpoort en de Maas met lindebomen beplantte om een wandelplaats voor de burgerij te creeren. Het is daarmee waarschijnlijk het oudste aangelegde park in Nederland. Na een aantal wijzigingen kreeg de wandelplaats in 1837 de officiële benaming 'park'. Enkele jaren daarna verdween een deel ervan door de aanleg van het kanaal Luik - Maastricht. Later werd het Stadspark Maastricht in zuidelijke richting uitgebreid en kreeg het een restaurant, een koepel voor muziekuitvoeringen en een wandelpad langs de Maas.

Het ging mis in de tweede helft van deze eeuw. De stad groeide uit zijn jasje, het verkeer nam toe. Dit meldt het boekje dat in 1987 werd uitgebracht ter gelegenheid van het 150-jarig bestaan van het park. Er moesten nieuwe wegen komen, een nieuwe brug en om de vaarweg te verbeteren was een correctie van de bocht in de Maas nodig. Het schilderachtige Stadspark was in 1969 het openbare terrein van de wegenbouwers geworden. Het resultaat is, ook als je er met de neus bovenop staat, onvoorstelbaar: midden in het voormalige park stort het verkeer van de John F. Kennedy-brug zich via een lus op de Maasboulevard, een verkeersweg langs de westoever. De lus aan de andere kant verbindt de Bisschopssingel met de brug. Meer dan de helft van het park werd opgeofferd aan dit verkeersknooppunt.

De reden voor deze ingreep was dat de middenstand in het centrum niet goed meer kon worden bevoorraad. En middenstandsbelangen wegen nu eenmaal zwaar. Dat de bewoners van de stad zich niet hebben verzet tegen de verwoesting van het park, is wellicht te wijten aan hun laissez faire-mentaliteit. Maastrichtenaren zijn geen actievoerders. Ze klagen wel, maar als het erop aan komt doen ze niets.

Op oude foto's zie je hoe het vroeger was. Het zijn melancholiek makende scènes uit een file- en tv-loos tijdperk: paartjes flanerend langs de Maas, publiek met hoeden op luistert naar een muziekuitvoering en langgerokte moeders met houten kinderwagens rond de vijver.

In het Stadspark staan een aantal bijzondere bomen die de tand des tijds hebben doorstaan. Zo staat er bijvoorbeeld een negentig jaar oude goudappel. Het is vermoedelijk het enige exemplaar in Nederland. Ook passeren we een enorme treurbeuk, de doodsbeenderenboom (zo genoemd vanwege zijn knokige wintersilhouet), de honingboom die in het voorjaar witte bladeren heeft (wellicht als enige exemplaar in de wereld) en talloze andere bijzondere bomen. Het is hier een paradijs voor dendrologen.

In het Stadspark is van enige beslotenheid geen sprake. Daarnaast is het verkeer van de Maasboulevard voortdurend te horen. Aan het begin bevindt zich een vijver, onderaan de rondeel, een torenvormige uitbouw in de stadsmuur. Vroeger lagen op deze plek schepen afgemeerd in het - ook verdwenen - kanaal naar Luik. 'Verontreinigd water, aanraking op eigen risico', waarschuwen enkele borden. Het water staat in verbinding met de Jeker, en die komt uit België, waar het riool er op wordt geloosd. Voorbij de vijver bevindt zich de kinderspeelplaats met welgeteld één kleine zandbak, één wipkip, één klimhuisje en één bank. Aan de overkant van het grasveld, dat is bezaaid met hondenpoep, staat een overkapping met vijf tafels. Op de vloer liggen overal stukjes zilverpapier achtergelaten door drugsgebruikers.

Lange Afstand Wandelvereniging "VIA-VIA".
Gegenereerd op 05-10-2000 door C.P.J. Aerssens