DER ROTHAARSTEIG - DAG 9
Traject: Frosthaus Steinbach - Rodenbach - Manderbach - Dillenburg 18 KM

© L.A.W.V.VIA-VIA
Rodenbach - Voor iedereen een Rothaarsteig wandelstok!
Vertrekpunt
Afstand
Korte karakteristiek






 Forsthaus Steinbach, met aanlooproute vanaf Fellerdilln
Ongeveer 18 km
Deze slotetappe laat bij vertrek het Rothaargebirge achter zich en de route daalt af naar Rodenbach in het Dilltal. Vanhier klimmen we door bosgebied Struth naar Manderbach in het dal van de Hengstbach om dan richting Dillenburg te wandelen. De route leidt ons eerst hoog boven Dillenburg langs en komt dan de “Oranje” stad Dillenburg binnen aan de voet van de Wilhelmsturm, waar de wieg van het Nederlandse koningshuis heeft gestaan. Langs schilderachtige vakwerkhuizen bereiken we het eindpunt van de Rothaarsteig aan de Wilhelmsstrasse.

ROUTEBESCHRIJVING

De laatste etappe van de Rothaarsteig vertrekt vanaf Forsthaus Steinbach. Omdat deze startplek niet toegankelijk is als parkeerplaats, betekent het dat we een aanlooproute moeten kiezen. Hiervoor is het dorpje Fellerdilln het meest geschikt. We vinden een parkeerplaats aan de Jägerweg, vanwaar het nog een kilometer is tot Forsthaus Steinbach. Hier pikken we de routemarkering van de Rothaarsteig op en volgen het bospad langs de oever van de nog jonge Krummbach, die verderop met de Treisbach in de Dill stroomt. We passeren enkele vennetjes en laten nu de kam van het Rothaargebirge achter ons. Dan dalen we langs de Wahlberg ( 453 m) af naar het dal van het riviertje de Dill. Hierbij hebben we voortdurend zicht op het langgerekte dorpje Fellerdilln, dat voor het eerst vermeld wordt in een oorkonde uit 1294, maar wellicht al een Keltische nederzetting aan de Dill is geweest. In de 15e eeuw valt het onder het Graafschap Nassau en wordt daardoor rond 1590 Protestants. De veldtochten van Napoleon tijdens de Franse revolutie gaan ook hier niet ongemerkt voorbij, als de inwoners van Fellerdilln gedwongen worden de Franse troepen onder te brengen en te verzorgen in de barre wintermaanden februari en maart van 1796. Daarna moeten ze na de Slacht bij Kalteiche op 4 juli 1796 tussen het Napoleontische leger en de Oostenrijkse troepen 740 Oostenrijkers en een onbekend aantal Fransen begraven en de gewonden verplegen. De dorpsbrand van 1827 legt een groot deel van het dorp in as en ook de kerk uit 1551 gaat in vlammen op. Nu maakt het dorp deel uit van de Gemeente Haiger.

Met de klok mee maken we een grote boog langs de heuvel Schiebel voorbij aan markeringszuil met 140 KM en zien nu voor ons naar het oosten het volgende dorpje: Rodenbach. We dalen verder af en via de oude brug over de spoorlijn van Dillenburg naar Siegen bereiken we de eerste huizen van Rodenbach, waar we een alleraardigst verkoopstalletje vinden voor een echte originele Rothaarsteig wandelstok. De route gaat dwars door het kleine dorpje, dat in 1313 voor het eerst vermeld wordt in een oorkonde en zijn naam wellicht te danken heeft aan het voorkomen van rood ijzererts, dat de Kelten in deze streek al gebruikt hebben om in ovens te verwerken tot ijzer. Het dorp is tot aan het begin van de 20-ste eeuw een echt boerendorp met landbouw. Maar ook de winning van looderts in de Peterszeche III heeft hier tot 1937 plaats gevonden. Daarna hebben de mijngangen nog enige jaren dienst gedaan als wateropslag voor de watervoorziening van Rodenbach, totdat het dorp in 1941 wordt aangesloten op het openbare waternet.

© L.A.W.V.VIA-VIA
Rodenbach - Uitzichtspunt Westerwaldblick
Aangekomen bij de Rodenbacherstrasse, de L3044, steken we over en wandelen over de brug van de Dill de Manderbacherweg in. Hier beginnen we meteen aan een stevige klim om de bebouwing achter ons te laten. Langs een haarspeldbocht komen we in de Hubertusstrasse, waar we meteen rechtsaf een opnieuw steil pad volgen dat overgaat in een bospad richting Manderbach. We verlaten het dal van de Dill. Even verderop zien aan de rechterzijde het uitzichtspunt Westerwaldblick met hut en rustbank, waarbij we naar het zuidwesten een panoramisch uitzicht hebben over het in de verte gelegen Westerwald. De Rothaarsteig gaat nu door het bosgebied Struth met rechts de Himmberg (468 m) n langs de markeringszuil 145 KM. Na goed een kilometer komen bij een kruispunt van paden aan de Hengstbach. Hier staat ook een hut van de Deutsche Waldjugend Manderbach, die deze jeugd natuurwacht in 1970 heeft betrokken en later uitgebouwd. De hut ligt direct aan de Hengstbach, een beekje dat een kilometer noordwestwaarts in het bosgebied Struth ontspringt. Op deze plek is ook een “Blote voetenpad” aangelegd. Onze route gaat hier naar links om dan even verderop het bosgebied te verlaten. Hier krijgen we zicht op het dorpje Manderbach.

© L.A.W.V.VIA-VIA
Rothaarsteig - Zicht op Manderbach
Door de velden dalen we af in het Dietzholztal tot aan het meest oostelijke puntje van het dorpje Manderbach. Nieuwbouw maakt duidelijk dat het hier aantrekkelijk wonen is. Maar getuige een oorkonde uit 1225 staat het dorp al in de Middeleeuwen op de kaart,. Daarna is het Ridder Eginolph von Manderbach die in 1255 genoemd wordt in een akte. Nog later hebben de adellijke families van Hunsbach en Selbach zeggingsschap over het gebied. Toch mag men aannemen dat het gebied al ruim voor die tijd bewoond is. Dit blijkt uit opgravingen van houtskool branderijen in 1955. Aan het einde van de 16e en begin 17e eeuw maakt de pest hier veel slachtoffers en grote branden in 1630, en 1815 leggen vele huizen is as. Bij de laatste brand in 1825 gaan ook de kapel en het schoolgebouw in vlammen op. Na WOII worden er in het dorp meer dan 300 vluchtelingen op genomen en sinds 1972 maakt Manderbach deel uit van de Gemeente Dillenburg.

© L.A.W.V.VIA-VIA
Rothaarsteig - Op weg naar de Galgenberg
Voor de laatste huizen gaat de route naar rechts om dan verderop in het brede dal van de Hengstbach linksaf door het veld langs enkele verdwaalde bomen en rustbankjes bij de K59 aan te komen. De routemarkering van de Rothaarsteig verwijst ons even naar links en dan aan de overzijde van de K49, de Sechsheldenerstrasse, gaat de route richting bosgebied en dit betekent dat we het Dietzholztal weer verlaten. Klimmem dus! Eerst nog even naar links en dan rechtsaf de helling op. Opnieuw naar rechts het bospad volgen tot de haarspeldbocht en nu links af, nog steeds klimmen tot Löhren (365 m). Dan gaat het over een klein bospaadje bergaf tot we in de Löhrenstrasse plotseling tussen de eerste huizen van Dillenburg staan. Hier vinden we ook de natuurstenen markeringingszuil van de Rothaarsteig met 150 KM. Dit betekent dat we bijna aan het eindpunt van de “onze” Rothaarsteig zijn. Dillenburg ligt immers aan onze voeten. Maar schijn bedriegt! We volgen de Ströherstrasse naar rechts en slaan dan raar links Am Rabenborn in. Door een industriezone staan we vervolgens aan de voetgangersoversteekplaats bij de zeer drukke en brede Kasselerstrasse, toegangsweg naar Dillenburg. Als we hier zijn overgestoken en de spoorwegovergang achter ons hebben, verwijst de markering ons even naar rechts op de Frohnhäuserstrasse.

Na goed 100 meter een stevige trap de steile helling in. Opnieuw wacht ons een pittige klim om dan uiteindelijk op de Georg Poppe Strasse weer bij enkele huizen uit te komen. Als we naar links moeten afslaan, krijgen we de indruk weer van Dillenburg weg te wandelen. Bij het einde van de Wolframstrasse verdwijnt de route van de Rothaarsteig opnieuw in het bos, maar nu maakt het bospad een grote slinger met de klok mee en wandelen we zuidwaarts richting Dillenburg. De markering leidt ons langs de Adolfshöhe, een uitzichtspunt op de stad Dillenburg. De massieve in steen opgetrokken schuilhut is in1897 gebouwd en is een herinnering aan Hertog Adolf von Nassau, die van 1817 tot 1866 Landheer van Dillenburg is. De totale bouwkosten bedragen in die tijd 1733 DM en zijn gesponsord door de fabrikant Friederich Schramm. Even verderop, nog voor we afdalen naar Dillenburg, passeren we op de Weinberg opnieuw een opmerkelijk punt. Het is de Bismarck Tempel, een klein in gietijzer opgetrokken rood prieeltje. Het bouwwerk is door de Firma Reiffenrath uit Herborn vervaardigd in 1884 voor een tentoonstelling in Düsseldorf en daar gekocht door de eerder genoemde Friedrich Schramm. Op 1 april 1885 bij de 70-ste verjaardag van de toenmalige Reichskanzler Otto von Bismarck (1815-1895) wordt dit paviljoen ingewijd.

© L.A.W.V.VIA-VIA
Dillenburg - Stad van Willem van Oranje(1533-1584)
Het is nu nog enkel afdalen op de laatstemeters van de Rothaarsteig tot we bij het binnenkomen van Dillenburg nu echt door Fürst Otto von Bismarck worden begroet! Langs zijn standbeeld gaat het richting oude centrum van Dillenburg. Als we over het spoor zijn en de Dill zijn overgestoken, komen we in de Marktstrasse en hebben voor ons zicht op de Schlossberg met Wilhelmsturm. Hier hebben de Graven van Nassau-Dillenburg geresideerd tot aan de Zevenjarige Oorlog (1756-1763). Dan valt na een belegering de machtige burcht in handen van de Fransen en wordt gesloopt. Behouden zijn gebleven de ondergrondse kazematten, die tot de grootste van Europa behoren. Maar bovenal is voor ons Slot Dillenburg toch ook de plek waar Willem van Oranje, onze Vader des Vaderlands, in 1533 is geboren. Vanuit de Dillenburg neemt hij met zijn troepen de wapens op tegen de Hertog van Alva en begint de 80-jarige Oorlog tegen de Spaanse overheersing in de Nederlanden. Om de herinnering aan Willem van Oranje levend te houden hier in Dillenburg is in de periode 1872 tot 1875 op het kasteelplein op de resten van het oude kasteel met financiële hulp van Prinses Marianne, dochter van Koning Willem I de huidige Wilhelmsturm gebouwd. Hierin is het Oranje-Nassau Museum ondergebracht met details uit het leven van Willem van Oranje, maar ook historische wapens en schilderijen.

© L.A.W.V.VIA-VIA
Dillenburg - Hessische Landgestüt Dillenburg                                    Dillenburg - Eindpunt Rothaarsteig      
Vanuit de Marktstrasse gaat de route naar links door de Hauptstrasse om dan op de Wilhelmsplatz rechts om in de Wilhelmstrasse naar het eindpunt van de Rothaarsteig te leiden. In deze Wilhelmstrasse vinden we een aantal Classicistische gebouwen, die zijn opgetrokken met stenen van de in1768 gesloopte burcht na de Franse inname. Zo komen we bij het Hessische Landgestüt Dillenburg, de in 1869 opgerichte stoeterij van Dillenburg. Al vanaf de Graven van Oranje-Nassau speelt Dillenburg bijna 400 jaren een toonaangevende rol in de paardenfokkerij. De gebouwen van de huidige stoeterij hebben een Laat-Barokke gevel en stammen uit 1770. Het gehele complex beslaat een terrein van 10 hectare met een grote paradeplaats, stallen, maneges, koetsenmuseum en de historische Orangerie. Tegenover dit gebouw aan de Wilhelmstrasse naast de Oranjerie eindigt de Rothaarsteig. Totaal hebben we op het eindpunt de 154 kilometer in 9 dagetappes volbracht

Deze dagwandelingen zijn met de grootst mogelijke zorg samengesteld. Maar ten aanzien van wijzigingen of onvolledigheden in de tekst kan geen aansprakelijkheid worden aanvaard. We hebben gebruik gemaakt van de routebeschrijvingen zoals deze zijn opgenomen in de ErlebnisWanderführer Rothaarsteig, 26 Kartenblätter im Maßstab: 1:25:000. Voor de topografische kaarten hebben we de Wanderkarte Rothaarsteig, Publicpress - Leporello, 1:25 000 gekozen.

Charles Aerssens

KAARTEN

- Wanderkarte Rothaarsteig Blatt Nord, 1:50 000, € 11,00
- Wanderkarte Rothaarsteig Blatt Süd, 1:50 000, € 11,00
- Wanderkarte Rothaarsteig, Publicpress - Leporello, 1:25 000, ISBN 978-3-859920-438-4, € 8,95

GIDSEN:

- ErlebnisWanderführer Rothaarsteig, 26 Kartenblätter im Maßstab: 1:25:000, € 16,00
- Kompass Wanderführer Rothaarsteig, K. Harnach, ISBN 978-3-85026-218-7, € 12,95


Lange Afstand Wandelvereniging "VIA-VIA".