LANDGOED DE STIPPELBERG ROUTE
Rondwandeling omgeving Milheeze - de Rips 18 KM

© L.A.W.V.VIA-VIA
Peellandroute op Landgoed De Stippelberg
Vertrekpunt
Afstand
Korte karakteristiek










 Milheeze
Ongeveer 18 km.
Deze rondwandeling start vanuit Milheeze en voert ons door het Landgoed De Stippelberg tussen Milheeze en De Rips. Het Landgoed de Stippelberg is eigendom van Natuurmonumenten en vormt, samen met de natuurterreinen van de omliggende gemeenten, een van de grootste aaneengesloten bosgebieden in Nederland. Door dit gebied loopt het Peellandpad, een wandelroute die van ’s Hertogenbosch naar Roermond loopt. Interessant in het landschap is de Peelrandbreuk, die de grens vormt tussen de hooggelegen natte Peelhorst en de lager gelegen drogere Centrale Slenk. De route leidt langs het ven De Klotterpeel, een overblijfsel van het oorspronkelijke Peellandschap. Het een stevige wandeling van 18 kilometer door een afwisselend gebied met loof- en naaldbomen, langs rechte lanen van statige eiken en beuken en zandverstuivingen en heide.

ROUTEBESCHRIJVING

De route start in het het centrum van Milheeze aan het Kerkeind tegenover de St. Willibrorduskerk, gebouwd met de restanten van de St. Antonius Abtkapel en in 1964 gerestaureerd. Het dorp wordt in één adem genoemd met het goed 1 kilometer naar het westen gelegen Bakel. Zij maken deel uit van de Gemeente Gemert-Bakel. Uit recente opgravingen en vondsten ten oosten en noorden van Milheeze blijkt, dat in de Prehistorie zo'n 10.000 jaar voor Christus al mensen in deze omgeving hebben gewoond. Uit die archeologische vondsten valt af te leiden dat het hier gaat om een periode waarin vuursteen de grondstof bij uitstek was voor het vervaardigen van gereedschap en wapens, getuige de gevonden pijlpunten, vuistbijlen, pijlpunten, mesjes en dergelijke. Een zeer belangrijke ontdekking was die van voorwerpen bij een vennetje langs de Bakelsedijk. Het afval wijst erop dat de gereedschappen ter plekke gemaakt zijn. Maar ook de aanwezigheid van de Romeinen in deze streek is bewezen door de vondst van munten in het centrum van Bakel. Milheeze is heden ten dagen een agrarisch dorp waarin een grijs verleden de familie Van der Aa meer dan een eeuw de heren van Milheeze waren. In het dorpswapen zijn kenmerken van hun familiewapen terug te vinden: een geschaakt schild van rood en goud, met een zwart vlak waarop een zilveren zwaan is geplaatst. De belangrijkste bezienswaardigheid is molen Laurentia, een zeer fraaie achtkantige bergmolen, gebouwd in 1893. Deze molen vinden we aan de weg van Milheeze naar Bakel.

© L.A.W.V.VIA-VIA

We vertrekken vanaf het Kerkeind en lopen meteen naar rechts de Berken in, die net buiten de bebouwing overgaat in de Heibloem. We komen nu in het agrarisch buitengebied Keytenberg met boerderijen en weiland en akkerland. We laten de Hekker links liggen en op de T-splitsing met de Hutten vervolgen we de Heibloem rechtdoor langs recreatieterrein de Heibloem. Links van ons passeren we Camping en Recreatieoor de Peel, waar een aantal nieuw optrekje zijn geplaatst. Op de volgende kruising loopt achter de slagboom de route verder als bospad. We steken de asfaltweg over die naar de zandwinningplas leidt. Op de volgende kruising gaan we naar links in noordwestelijke richting over een brede laan naar het bosgebied dat op de topografische kaart wordt aangeduid met Nederheide. Dat het gebied hier niet overal toegankelijk is voor ruiters en mountainbikes is te zien aan de bordjes die zo her en der in op paaltjes te vinden zijn. Wij nemen het vierde pad naar recht en komen nu aan een brede zandweg. Hier vinden we de eerst aanduiding dat we op het Landgoed de Stippelberg komen.

© L.A.W.V.VIA-VIA
Landgoed de Stippelberg - Een van de vele routemarkeringen
Het Landgoed de Stippelberg is een afwisselend gebied met loof- en naaldbomen, zandverstuivingen en heide. De rechte lanen van statige eiken en beuken verraden dat de Stippelberg een landgoed is geweest. Eind 19e eeuw bestaat de Stippelberg bijna volledig uit heide. Tussen 1893 en 1935 wordt het gebied door de Heidemaatschappij ontgonnen. Het bedrijf plantte onder meer douglasspar en Japanse lariks. In het westen liggen oude stuifduinen als ’stippels’ in het landschap. Landgoed de Stippelberg is genoemd naar deze stuifduintjes. Ze zijn door de jaren heen begroeid met naaldbomen, vooral met de grove den. Op een enkele heuvel is nog de jeneverbes te vinden. De heuveltjes liggen aan het einde van wat eens een zandverstuiving was. Het droge zand ontmoette hier het nattere zand dat op de peelhorst lag. Bij dit natte, hooggelegen deel stoof het zand niet verder en bleef liggen. Het landgoed de Stippelberg is vanaf 1994 eigendom van de Vereniging Natuurmonumenten. Het vormt, samen met de natuurterreinen van de omliggende gemeenten, een van de grootste aaneengesloten bosgebieden in Nederland.

© L.A.W.V.VIA-VIA
Landgoed de Stippelberg - Niet toegankelijk voor ruiter en mountenbike
Houtproductie was in het verleden het hoofddoel van dit natuurgebied. Nu maakt Natuurmonumenten van het gebied een gevarieerd bos met aan de oostzijde heide. Natuurmonumenten vindt de productie van hout minder belangrijk dan de waarde van hout voor de natuur. Afgewaaide takken en omgevallen bomen blijven daarom liggen. Mossen en paddestoelen kunnen hun gang gaan en een specht heeft zo nestmogelijkheden. Soms worden bomen bewust weggehaald om meer licht op de bodem te krijgen. Daardoor kan aantrekkelijke ondergroei en natuurlijke verjonging ontstaan. Het landgoed de Stippelberg is van groot belang voor roofvogels zoals havik, wespendief, buizerd en boomvalk. Ook andere vogels hebben hier hun thuis, zoals de boomleeuwerik, zwarte specht, appelvink en geelgors. De zeldzame levendbarende hagedis komt er voor en van de zoogdieren zijn de vos en ree de bekendste soorten. In de oude laadbomen wonen vleermuizen die overwinteren in een speciaal voor hen omgebouwde bunker in het oosten.

© L.A.W.V.VIA-VIA
Landgoed de Stippelberg - De Wal
Op de brede kaarsrechte zandweg, die van noordwest naar zuidoost loopt over een lengte van bijna 5 kilometer en de zuidelijke grens van Landgoed de Stippelberg vormt, gaan we naar rechts. De noordzijde van deze zandweg heeft een groot gedeelte een verhoogde dijk, op de topografische kaart vermeld met De Wal. Landgoed de Stippelberg is genoemd naar stuifduintjes, die als stippels in het landschap liggen. Ze zijn door de jaren heen begroeid met naaldbomen, vooral met de grove den. Op een enkele heuvel is nog de jeneverbes te vinden. De heuveltjes liggen aan het einde van wat eens een zandverstuiving was. Het droge zand ontmoette hier het nattere zand dat op de peelhorst lag. Bij dit natte, hooggelegen deel stoof het zand niet verder en bleef liggen.We lopen aan de achterzijde van De Wal. Het brede zandpad wordt te veel door paarden en aanspanningen benut en is te rul. Na één kilometer steken we de brede laan van de Keiweg over. Hier is duidelijk te zien dat deze brede laan ooit een belangrijk onderdeel is geweest van het voormalige landgoed.

Op het punt waar De wal ophoudt slaan we links af het bos in en stuiten even verderop op de roodwitte markering van het Peellandpad. Deze wandelroute van ’s Hertogenbosch naar Roermond loopt hier door het hart van de grote ongerepte gebieden van Deurnesche Peel, Mariapeel en Groote Peel. Wij volgen vanaf hier naar links en in noordwestelijke richting deze route, die in dit deel van Landgoed de Stippelberg niet de rechte lanen volgt, maar kronkelend haar weg zoekt. Zo komen we langs een van de vele poelen in het gebied amfibiesoorten als de poelkikker en de vinpootsalamander voorkomen. Met de klok meelopend komen we aan een bankje, een goed plek om even te rusten. Na een half uurtje breken we op en slaan het pad in recht tegenover de bank. Het bos is hier goed onderhanden genomen, er is zelfs sprake van kaalslag. Gelukkig heelt de tijd de wonden en zal er over enige tijd wellicht weinig meer van te zien zijn. We komen opnieuw op een kruispunt van wegen met de Keiweg. Vanaf hier lopen we naar het noorden en volgen de brede laan van de Keiweg. Bij de volgende kruising met de Proefveldweg stuiten we op een bijzonder informatiebord van Natuurmonumenten. We staan hier op de Peelrandbreuk die hier nog te zien is. Deze, door twee schuivende aardlagen ontstane breuk, vormt de grens tussen de hooggelegen natte Peelhorst en de lager gelegen drogere Centrale Slenk.

© L.A.W.V.VIA-VIA
Landgoed de Stippelberg - Keiweg richting De Rips
Deze Peelrandbreuk is een drempel die het natuurgebied doorsnijdt. Het hoogteverschil valt op, ontstaan door twee schuivende aardlagen. Opvallend is de waterhuishouding op deze breuk. De hoger gelegen horst is ten opzichte van de lager gelegen slenk niet droger, maar juist natter. Een langs de breuk uitgesmeerde klei- en ijzerlaag voorkomt namelijk dat water van hoog naar laag kan vloeien. Het blijft daardoor op het hoge deel natter. Het lagere deel blijft droger, ook al omdat de structuur van de bodem aan weerszijden van de breuk anders is. De slenk ( het lage deel) bestaat vooral uit fijn zand, terwijl het zand op de Peelhorst ( het hogere deel) uit grove afzetting bestaat. De Peelrandbreuk is in het gebied terug te vinden door bijvoorbeeld goed op de waterstand in de sloten te letten. Op twee plaatsen zijn met informatiepaneeltjes aangegeven waar en hoe een sloot plotseling diep in het landschap snijdt. Op een andere plaats is de breuk te zien door de glooiing van het terrein. Het hoogteverschil is niet spectaculair groot. Het is weliswaar bijna vier meter, maar is door de jaren heen minder duidelijk geworden door verstuiving en erosie.

© L.A.W.V.VIA-VIA
Landgoed de Stippelberg - beekje
We steken ook de Wilhelminalaan over en lopen de Keiweg af tot het beekje. Hier gaan we naar rechts en zien hoe het stroompje even verderop over een kleine stuw westwaarts stroomt. Op de volgende kruising opnieuw naar rechts tot we opnieuw op de Wilhelminalaan uitkomen. Hier naar links en doorlopen tot de drukke doorgaande weg van Milheeze naar De Rips, de Kruisberglaan. Deze bij de schrikhekken oversteken en even naar links de Klotterpeellaan inlopen. We zijn nu aan de noordzijde van het ven De Klotterpeel. Bij de toegangssluis betreden we het complex van het heide- en veenrelict, een overblijfsel van het oorspronkelijke Peellandschap en als zodanig ook cultuurhistorisch waardevol. In de 14e eeuw is dit natuurgebiedje van 25 hectare ontstaan nadat hier turven ofwel klotten als brandstof zijn gestoken uit de met veen begroeide laagte. Bij de Klotterpeel zijn nog sporen van die veengraverij te zien. Rondom het ven heeft Staatsbosbeheer een laarzenpad aangelegd. Doordat het waterpeil in de Groote Peel en de Mariapeel sterk is gedaald, staat De Klotterpeel zo goed als droog. Het rondgaande pad is goed begaanbaar. Om te voorkomen dat vooral de venrand dichtgroeit met bomen en struiken heeft Staatsbosbeheer hier runderen en paarden ingezet.

© L.A.W.V.VIA-VIA
De Klotterpeel - lage waterstand aan de overstort
We lopen met de klok mee om De Klotterpeel tot we aan de zuidkant van het natuurgebied via een sluis op de Hazehutsedijk komen. Hier naar links. We zijn aan de noordzijde van Landgoed De Stippelberg in het westelijk deel waar ook het landhuis ligt. We slaan het eerste bospad naar rechts in en lopen zuidwaarts. Waar het pad een korte bocht naar links maakt gaan we weer meteen rechts tot de volgende T-spitsing. De 2e brede laan rechts leidt ons in de richting van het landhuis. Dit is echter niet toegankelijk en dwingt ons naar links met een omtrekkende beweging door te lopen tot we de rood-witte markering van het Peellandpad op de viersprong kunnen oppakken. Hier lopen we naar links het brede bospad op dat slingerend zijn weg zoekt in zuidoostelijke richting. Zo bereiken we in het oostelijk deel van Landgoed De Stippelberg enkele restanten heide, waarop Schotse Hooglanders grazen om de hei in stand te houden te voorkomen dat alle heide verdwijnt.

We betreden dit heidegebied door het toegangshek. We zien dat een deel van het gebied nat en laag is en een deel van het gebied hoog en droog. Door deze afwisseling kunnen hier veel verschillende plantensoorten groeien, zoals koningsvarens. Ook een hoogteverschil van vier meter zorgt voor variatie in de begroeiing. Ook over deze heide volgen we de markering van het Peellandpad, dat ons naar de drukke Peeldijk brengt. Hier verlaten we de heide en volgen het graspad direct langs een sloot, die als Snelle Loop op de Topografische kaart staat vermeld, tot aan de fietspad. Een bankje biedt een pauzeplek. Vanaf hier volgen het fietspad en komen langs de Wethouder Slitsvijver. Voorbij deze visvijver blijven we over het fietspad langs de Snelle Loop wandelen. Daar waar het stroompje naar rechts afbuigt gaat onze route nog even rechtdoor. Op de eerste afsplitsing buigt het Peellandpad naar links richting Peeldijk, Wij gaan hier naar rechts de Hutsebergweg in, een onverharde landweg met fietspad die even verderop uitkomt op de Kattevlaas.

© L.A.W.V.VIA-VIA
Milheeze - Avondstemming aan de Hutsebergweg
De Kattevlaas voert ons door het buurtschap Klef, een agrarisch gebied ten oosten van Milheeze. Met de verharde weg mee komen we op de Groesvlaas. Hier even naar rechts en voor het fabriekscomplex opnieuw naar rechts even de Klef volgen en onder de bomen linksaf de Steenoven op. Opnieuw komen we langs een visvijver. Bij de kippenfarm voert ons een smal paadje naar rechts over een wildrooster om hier de schapen van de openbare weg te houden direct over het terrein van de kippenfarm. Door één druk op de knop opent zich het hek en staan we op de Kuikenvlaas. Naar links komen we even verderop aan de gevaarlijke oversteek van de doorgaande weg van Deurne naar De Rips. Door het bosgebied langs de Hutten gaat het bij de eerste gelegenheid naar links. Zo komen we op de Haag, die bij de eerste huizen van Milheeze overgaat in de Bocht. Zo bereiken we het Kerkeind. Nog even naar rechts en we staan weer in het centrum van Milheeze bij de St. Willibrorduskerk, waar we deze rondwandeling gestart zijn.

Deze wandeling is met de grootst mogelijke zorg samengesteld. Maar ten aanzien van wijzigingen of onvolledigheden in de tekst kan geen aansprakelijkheid worden aanvaard.

Charles Aerssens

KAARTEN:

- TopoKaart 1:25000, 52A Milheeze
- Wandelroute uitgezet in eigen beheer



Lange Afstand Wandelvereniging "VIA-VIA".
Gegenereerd op 23-11-2006 door C.P.J. Aerssens