De wandelroutes van de afgelopen maanden door de Brabantse Kempen zijn zo goed bevallen dat Charles voor de ‘krasse knarren’ van L.A.W.V.’Via-Via” opnieuw voor de wandeldag van oktober een route heeft uitgezet in dit gebied rondom Hulsel en Reusel. Tussen beide dorpen liggen in het coulisselandschap de beekdalen van de Raamsloop en de Rouwenbogtloop. Het is een karakteristieke beemdenlandschap, dat bestaat uit lange smalle percelen weide- en hooiland, omzoomd met heggen, houtwallen met enkele bos- en natuurgebiedjes. Maar het oorspronkelijke kleinschalig karakter van akkers en weiden is grotendeels verdwenen en heeft plaatsgemaakt voor grotere landbouwpercelen. Hulsel is startpunt, vanwaar we in noordelijke richting wandelen langs een visvijver en waar de route naar het beekdal van de Raamsloop verloopt. We steken door naar Lage Mierde om via het Vloeieind en de Mosbeemden Natuurgebied Molenheide te bereiken. We volgen het Gildepad en passeren verderop het mooi gelegen buurtschap De Hoef. Het laatste traject leidt ons opnieuw langs de Raamsloop terug naar Hulsel.
Op de mail om elkaar op woensdag 19 oktober om 9.15 uur in Hulsel te treffen, reageren Hans, Theo, Lauran, Harry en Wil. Jasper is druk met andere zaken en Arie heeft niet gereageerd. Hij heeft min of meer al aangekondigd te willen stoppen met wandelen. We kunnen dit wel begrijpen, maar vinden het jammer dat hij zich hier nog niet duidelijk over heeft uitgesproken. We zullen hem zeker missen! Op de afgesproken wandeldag geeft Lauran aan graag met de ‘Loonse taxi’ naar het vertrekpunt te willen gaan en hij meldt zich daarvoor aan de Andromeda. In Hulsel aangekomen zijn daar Harry en Theo al aanwezig op de parkeerplaats aan de Willibrordlaan bij Dorpshuis ’t Drieske tegenover de voormalige R.K. Clemenskerk.
Hier in het midden van het kleine Kempische dorp Hulsel met zijn typische lintbebouwing gaan we van start. Hulsel is een van de 'Acht Zaligheden', de van oorsprong spottende benaming voor een achttal van oudsher armoedige en op -sel eindigende dorpen uit de Brabantse Kempen. Het gaat om Duizel, Eersel, Hulsel, Knegsel, Netersel, Reusel, Steensel en Wintelre. Het dorp Hulsel wordt onder de naam ‘Hulislaum’ voor de eerste keer in 710 vermeld in een schenkingsakte aan Willibrordus, abt van de Benedictijner Abdij van Echternach. Maar er zijn al archeologische overblijfselen bekend van een nederzetting uit de Romeinse tijd en er een waterput opgegraven, die duidelijk maakt, dat al in het jaar 698 sprake is van een Merovingische nederzetting, bestaande uit een grote boerderij met een schuur.
Op de parkeerplaats vertrekken we bij KNP81 naast de voormalige R.K. Clemenskerk. Maar Hulsel heeft al in 1107 een kerk, die is gewijd aan de H. Clemens en met de goederen onder het patronaatsrecht valt van de Benedictijnerabdij Sint Trudo in St. Truiden. De latere Gotische kerk komt na de Vrede van Munster (1648) in Protestantse handen en wordt in 1809 weer aan de Katholieken teruggegeven. In 1888 is de kerk door brand verwoest, waarna in 1889 nieuwbouw volgt in Neo-Romaanse stijl naar een ontwerp van architect H.R. Hendriks uit Oss. Oorspronkelijk is de kerk eenbeukig en in 1900 is het koor vergroot door de uit Geertruidenberg afkomstige architect Wilhelmus Theodorus van Aalst. In 1937 zijn zeer eenvoudige zijbeuken toegevoegd. Eind 2014 is de R.K. Clemenskerk aan de eredienst onttrokken en in 2016 verkocht aan de familie Das, die het heeft verbouwd tot woonhuis waarbij het exterieur ongewijzigd is gebleven.
Bij KNP81 wandelen we linksaf door de Willibrordlaan in de richting van KNP54. Al meteen valt aan de linkerzijde over het slootje een roestvrijstalen waterornament als blikvanger op.
Het kunstwerk is geïnspireerd op het kunstwerk ‘Doppelsäule’ in München van de kunstenaar Erich Hauser. In dit 3,5 meter hoge kunstwerk van de Hulselse firma Gardinox is ook de letter ‘H’ van Hulsel terug te vinden. We vervolgen de Willibrordlaan en komen in de bocht op de hoek van de Willibrordlaan met de Kerkweg aan de dorpspomp, die hier in 1976 is geplaatst ter gelegenheid van het 1100-jarig bestaan van de Clemensparochie. Hier staan ook de Koningslinde, een blijvende herinnering aan de kroning van de nieuwe Koning der Nederlanden Willem-Alexander in april 2013.De route gaat hier rechtuit. Opvallend zijn de vele langgevelboerderijen, die er op wijzen dat we in een agrarisch gebied wandelen. Op de Y-splitsing met de Hulselseweg en de Molendijk houden we links aan. We volgen de Molendijk en laten de lintbebouwing van Hulsel achter ons en met de bocht naar rechts komen we aan KNP54. Rechtsaf volgen we De Laaijen, die na 300 meter overgaat in een brede zandweg. We komen nu in het gebied dat op de topografische kaart vermeld staat als Hulselsche Heide, maar na 1939 is ontgonnen tot landbouwgebied.
Aangekomen bij de bosrand bereiken we KNP51. We staan hier bij visvijver de Couwenberg van H.S.V De Gezellige Vissers. De groengeel gemarkeerde wandelroute leidt ons linksaf rond de visvijver, waar al een hengeltje wordt uitgeworpen. Over het bospad en de zandweg van Baarschotten komen we aan het asfalt van de Heikantsebaan, die we bij KNP52 schuin naar links oversteken. We vervolgen het struinpad en komen langs de bosrand op de T-splitsing met een brede zandweg bij KNP53. Onze route gaat rechtsaf door een bomenlaantje tot we op de eerste kruising linksaf slaan. We volgen het grasbaantje en komen na de sluitboom op de Papenakkers. Rechts naast deze aanduiding gaan we door het klaphekje en volgen de groengele markering over de grasbaan naast de sloot. We komen nu in het beekdal van de Raamsloop. Door beekherstel van het ruim 9 kilometer lange Raamsloop moet het beekje hier weer als ecologische verbindingszone gaan meanderen tussen de Natuurgebied Kroonvensche Heide en Landgoed de Utrecht, waar de Raamsloop uitmondt in de Reusel. Bos, houtwallen en struweel, bestaande uit struiken, worden aangeplant en er komen vlinderweides, die voor een verrijking van flora en fauna zorgen. De stuwen worden vervangen door vistrappen.
Aangekomen aan de Raamsloop wandelen we linksaf en bij de stuw steken we naar rechts de waterloop over. Het pad loopt door een bosje en we komen langs de Gemeentewerf op het Vloeieind. Naar rechts steken we bij de rotonde met de N269 over in de richting van Lage Mierde. Over de kasseienweg wandelen we voorbij aan enkele tot moderne woonhuizen gerestaureerde boerderijen met rieten daken en eveneens met riet gedekte bijgebouwen. Opvallend is de verbouwde langgevelboerderij met de naam: De Os & De Haan. Zo komen we in het buurtschap Vloeieind op een Frankische driehoek, die niet compleet zou zijn als er geen lindebomen zouden staan en een Mariakapelletje. Dit uit 1937 daterende beeldbepalende kapelletje dankt zijn ontstaan aan de devotie van de toenmalige burgemeester Herculeyns, die ooit in Lourdes op bedevaart is geweest en die, eenmaal benoemd in Hooge en Lage Mierde, de Mariadevotie in zijn gemeente verder wil aanwakkeren. De kapel die hij laat bouwen, krijgt een plek bij de waterkuil die gebruikt wordt voor het blussen van branden. Deze brandkuil moet wijken en wordt gedempt. Als het Mariabeeld in de jaren zeventig door vandalen vernield wordt, heeft men het door een identiek beeld vervangen. Voor de zekerheid zijn er toen tralies aangebracht. In de tijd van het Rijke Roomsche Leven trokken ieder jaar met Hemelvaart de eerste communicantjes in processie naar deze Mariakapel, maar deze traditie houdt in 1987 op! In 2018 is de Mariakapel gerestaureerd.
De route gaat naar links door de Hoenderhoek. We laten de bebouwing achter ons, waar de verharding overgaat in een brede zandweg en we in open landbouwgebied komen. We passeren KNP45. Rechts van deze zandweg ligt het dal van de Reusel, die hier als een gekanaliseerde afvoerkanaal door het gebied stroomt. Aan het einde van de zandweg komen we bij KNP76 aan de Langvoort en slaan hier linksaf. Op de rotonde met de Kempenbaan, de N269, steken we recht over en volgen de Kruisdijk tot aan Nr.6 om hier rechtsaf te slaan bij de groengele markering op de lantaarnpaal. Het met bomen omzoomde bospad leidt ons naar KNP75, waar links het Pastoorsbos ligt, rond 1910 aangelegd door Pastoor Van de Weegberg. Enkele bijzondere bomen, die in dit bos te vinden zijn, herinneren aan de parkachtige opzet. Wij wandelen bij KNP75 rechtsaf en jouden de gemarkeerde richting aan naar KNP74. We komen allereerst in het natuurgebiedje De Mosbeemden, waar de plant Wilde Bertram voorkomt. Maar er zijn ook een aantal soorten planten, die van natte en vochtige omstandighedenhouden, zoals Veerdelig Tandzaad, Koninginnekruid, Waterpeper, Moerasspirea en Kale Jonker.
Het bospad volgend naar rechts en verderop linksaf brengt ons naar een picknickplek met infobord, pal gelegen achter een sluitboom, direct aan de N269. We zijn hier in het bosgebied dat als Molenheide op e topografische kaart vermeld staat. De Molenheide was vroeger een uitgestrekt heidegebied waar schapen graasden en plaggen werden gestoken. Het mengsel van plaggen en mest werd gebruikt om de akkers vruchtbaar te houden. Aan de rand van deze heide stond een molen die over de open heide een vrije aanstroom van wind had. In later tijden is de Molenheide ontgonnen voor landbouw en bosaanplant.
Vanaf de picknickplek wandelen we naar links en volgen de groengele markering door het bos. Eerste pad rechtsaf naar de brede zandweg (Randweg) en dan eerste bospad links, rechts tot aan KNP74. Hier rechtsaf tot we opnieuw op de brede zandweg (Randweg) uitkomen. Hier rechtsaf en meteen linksaf langs de akker. Voorbij de bosrand aan de rechterzijde komen we op het asfalt. Op dit punt gaat onze route linksaf over de zandweg langs visvijver De Molenheide. Ook deze visvijver is van H.S.V. “De Gezellige Vissers” als de eerder op de route gepasseerde visvijver De Couwenberg. Opvallend is hier een oever met zwaluwmuur en plekken waar vleermuizen huizen. Wij wandelen langs de noordzijde van deze waterplas. De zandweg gaat over in asfalt. Zo komen we aan het einde van de Molenheide op de Hulselsedijk, de doorgaande weg van Reusel naar Hulsel.
D
e route gaat linksaf en we wandelen langs de bosrand tot op het punt waar het open terrein begint en het fietspad rechtsaf gaat. We volgen het fietspad tot aan de bermpaal, waar de groengele markering naar rechts verwijst. Rechtsaf volgen we het bospad en we komen langs een bosvennetje naar KNP86. Hier gaat onze route linksaf en wandelen dit pad uit tot op de T-splitsing. Hier linksaf gaat het over een brede zandpad (Gildepad), die grenst aan het beekdal van de Rouwenbogtloop. Dit stroompje mondt even verderop uit in de Raamsloop. Aangekomen bij het smalle open landbouwgebiedje aan de linkerzijde volgen we linksaf het smalle paadje voor de bosstrook aan de Rouwenbogt. Aan het einde buigt dit paadje door de bosstrook naar het asfalt van de Rouwenbogt. We wandelen links af tot op de Y-splitsing. Hier gaat het rechtsaf over de Busschoor. We steken verderop de Raamsloop over en wandelen dan linksaf op de oever van de Raamsloop om na enkele tientallen meter rechtsaf te slaan.
Langs de schuilhut komen we op de Steenoven. We slaan linksaf en volgen het asfalt. Verderop, meteen achter het bosgebiedje aan de rechterzijde, slaan we rechtsaf en komen door het weidegebiedje uit in het mooi gelegen buurtschap De Hoef. Hier staat nog een aantal oude boerderijen, veelal verbouwd en van functie veranderd. Op De Hoef staat een eenvoudig wegkapelletje dat ten tijde van het Rijke Roomsche Leven is opgericht in het Willibrordusjaar 1939 en is ingezegend op de eerste zondag na Pasen in 1940. Het is een eenvoudig kapelletje: een houten sokkel, een achterwand en een afdakje boven het beeld van de H. Willibrordus, die klassiek wordt afgebeeld met mijter, kromstaf en een tegen de borst gedrukt kruis. Met dit beeld stelt Hulsel zich onder de bescherming van de schutspatroon van Nederland, die als missionaris het christendom naar Nederland gebracht heeft. Bovendien wordt Hulsel voor het eerst in 710 genoemd in een oorkonde waarin goederen aan Willibrordus worden geschonken.
Op de 3-sprong slaan we linksaf en wandelen opnieuw over de Steenoven. Bij het eerste pad in de bocht slaan we rechtsaf en wandelen we over het grasbaantje langs het bosje tot aan de Raamsloop. De route leidt ons rechtsaf langs de hier gekanaliseerde waterloop van de Raamsloop. We hebben hier schuin voor ons aan de rechterzijde zicht over Polder Beemden op Hulsel. Na een kilometer worden we naar rechts afgeleid en wandelen we over een smal voetpaadje tussen de akkers door naar Hulsel. Hier komen we op de Willibrordlaan bij KNP81 en staan op het eindpunt van onze rondwandeling bij de Clemenskerk. Voor een gezellige nazit strijken we neer op het terras van ’t Drieske, het gemeenschapshuis van Hulsel en de enige ontmoetings- en horecagelegenheid in het dorp.
Charles Aerssens
31 oktober 2022
Lange Afstand Wandelvereniging "VIA-VIA".
Gegenereerd op 31-10-2022 door C.P.J. Aerssens