Woensdag 15 februari hebben we in onze agenda gezet als maandelijkse wandeldag voor de wandelvrienden van L.A.W.V.’Via-Via’. Charles zal op zoek gaan naar een geschikte wandeling! Hij heeft aanvankelijk een rondwandeling in gedacht in de omgeving van Heeswijk-Dinther, maar ziet hier toch vanaf en zet deze in de planning voor een later moment in het kalenderjaar. Zo kiest hij nu voor een wandeling dichter bij huis. Het wordt een route met Natuurpoort en Baroniepoort Bos &Co als vertrek- en eindpunt, die ons door natuurgebied De Duiventoren en Boswachterij Dorst zal voeren. Via de mail wordt duidelijk dat we met Harrie, Lauran, Wil en Charles op pad zullen gaan. We spreken af elkaar om 9.15 uur te treffen op de parkeerplaats bij horeca Bos & Co aan de Ketenbaan in Dorst.
Bijna gelijker tijd treffen Harrie vanuit Breda en Wil, Hans, Charles en Lauran, als chauffeur van de dag, vanuit Loon op Zand elkaar op het afgesproken tijdstip. Het is nog een beetje fris en het heeft licht gevroren als we de parkeerplaats verlaten en over de Ketenbaan rechtsaf naar de rotonde op de Vijfeikenweg wandelen. Hier steken we over en vervolgen de Ketenkaan. Na goed 75 meter wijzen de markeringen van het wandelroutenetwerk, het Hertogenpad en de Camino Brabant naar links en we wandelen hier het bos in over de Steenbliklaan. We betreden hier het gebied Steenblik, dat deel uitmaakt van het gebied dat als het Moerken op de topografische kaart staat vermeld. In de volksmond is het Moerken algemeen bekend als de Duiventoren, wat een verbastering zou zijn van “Van Duivenvoorde”, Graven van de Heerlijkheid Oosterhout van wie Willem van Duivenvoorde (1290 -1353) de meest bekende is. Op de T-splitsing gaat de route naar rechts en blijven we op de Steenbliklaan.
Na goed 100 meter nemen we naar links het smalle paadje door een klein open gebied en langs een vennetje. Op het brede bospad gaat de route linksaf en op de volgende kruising van bospaden nog even rechtdoor. We nemen het eerste bospad rechtsaf en volgen de route door bosgebied Steenblik tot we op de kruising van paden aan het open weidegebied midden in Steenblik uitkomen. Even langs de prikkeldraad en dan linksaf het bospad in, dat we uitlopen tot op het brede zandpad met fietspad, de Moerkensdreef. We volgen deze Moerkensdreef rechtsaf tot aan de parkeerplaats bij KNP15, ANWB paddenstoel P-22504 en het infopaneel. De route gaat naar rechts over het asfalt van de Duiventorenlaan tot we voorbij KNP 17 aan een opvallend plek aan de rechterzijde komen. We slaan hier rechtsaf langs een ringgracht, die midden in het bos ligt. Het oogt als een vesting zonder hart. Dat hart zou, volgens de verhalen, het middeleeuwse Kasteel van Margaretha van Duivenvoorde zijn geweest. Het klinkt wel romantisch, maar niemand weet of dit verhaal op waarheid berust. Het adellijk geslacht Van Duivenvoorde is in die tijd de bezitter geweest van deze grond.
Nu staat er sinds 2004 een kunstwerk, Colombier genaamd van de Gentse architecten Robbrecht & Daem. Het maakt deel uit van de Kunstroute van Staatsbosbeheer. Een aantal kunstenaars is gevraagd om voor Natuurgebied Duiventoren en Boswachterij Dorst een vijftal ‘follies’ te ontwerpen, architectonisch dwaze bouwwerken, die alleen de functie hebben je te verrassen en een beroep doen op je fantasie in relatie met de omringende natuur. De muren van dit Colombier of duiventoren bestaan uit gestapelde blokken van pietra grigia di Vicenze, een kalk-zandsteen met een heel natuurlijke uitstraling. Dit stapelen van materialen is een oud gebaar in het zoeken naar beschutting. Het vraagt een zeker geduld en een traagheid, die eigen is aan het bos en de bomen. De manier waarop de blokken gestapeld zijn, sluit vlakke, strakke muren uit. Overal ontstaan hoeken en kantjes waarop de vogels kunnen zitten en nesten bouwen. In dit weefsel van blokken zijn gaten gemaakt waardoor de vogels in- en uitvliegen. De Colombier is zeer zelfstandig ingeplant in het landschap en staat als een totempaal in zijn omgeving.
We volgen naar links het pad, rechtsaf en met de bocht naar links komen we verderop aan een vennetje. Hier met de klok mee rond dit vennetje tot we op de kruising met de Steenbliklaan uitkomen. De route gaat linksaf over dit laantje voorbij aan KNP13. Langs het open weidegebied wandelen we tot op de kruising bij KNP10 met de Steenhovensebaan. Linksaf volgen we de Steenhovensebaan en laten het bos achter ons. We steken de Ketenbaan rechtover en vervolgen de klinkerweg. Na 500 meter kiezen we rechtsaf het Hazenpad langs de afrastering van Camping ’t Haasje. Aan het einde van het Hazenpad gaat de route naar links en volgen we de zandweg tot aan KNP42. Naar rechts komen we in het gebied van Boswachterij Dorst. Oorspronkelijk staat dit gebied te boek als Kurassiersheide en Frederiksbossen. De Kurassiersheide herinnert aan een toernooiveld uit de riddertijd, waar geharnaste ridders elkaar uit het zadel probeerden te lichten. Het zouden de geslachten Van Strijen en Van Duivenvoorde zijn geweest die hier hun ridderspelen hebben gehouden met alle daaraan verbonden schittering. De Frederiksbossen zijn genoemd naar Prins Frederik (1797-1881), broer van Koning Willem Il en oprichter van de KMA in Breda.
We wandelen over het bospad dat verderop met een bocht naar links afbuigt. Het wordt even verderop een brede zandweg, die we volgen tot we op de kruising van bospaden komen bij KNP91. Rechtsaf wandelend staan we aan de Vijfeikenweg, die we oversteken. De route loopt nu tussen de schrikbalken door over de Suraeweg tot aan de schrikdraad omheining met voetgangerssluis. Hierdoor is het groot centraal gelegen gebied van Boswachterij Dorst rond de Leemputten ‘wandelvriendelijk’ gemaakt en dus niet meer toegankelijk voor rolstoelen, kinderwagens en fietsers!! Maar dit betekent ook dat vrij wandelen door een beperkt aantal voetgangerssluizen ook moeilijker is geworden. We slaan voor onze rondwandeling voor deze voetgangerssluis linksaf en volgen het bospad door het sparrenbos zuidwaarts langs de prikkeldraadomheining. De route gaat steeds rechtdoor en negeren de verbodsborden voor honden, fietsers, paarden en aanspanningen tot we het tweetal kleine vennetjes bereiken aan de rechterkant. We wandelen tegen de klok rond de vennetjes, die als viswater verpacht zijn aan H.S.V. De Rietvoorn en komen op de verharding van de Endebeken. Linksaf gaat de route en we worden gedwongen op het asfalt de route voort te zetten langs de omheining van het gebied rondom de Leemputten en het voormalige Natuurbad Surae dat aan de natuur is terggegeven. Er is geen enkele mogelijkheid meer om hier dit gebied te betreden!
Een verhoogde bank langs het weggetje geeft uitzicht over het voormalige Natuurbad Surae, dat in 2005 na bijna 80 jaar bij referendum door de Gemeente Oosterhout definitief wordt gesloten. Deze grootste leemput van Staatsbosbeheer wordt in 1931 verpacht aan de Bredase sportleraar en zwempromotor A. Kuyt, die er zwemles gaat geven. Hij gaf het natuurbad de naam Surae, wat in het Latijn “Kuyt” betekent. Van lieverlee komen er voorzieningen rond de plassen, er worden kleedhokjes gebouwd en er komt een blokhut, waar versnaperingen worden verkocht. Het aanpassen van het zwembad gebeurt in een werkverschaffingsproject om langdurig werklozen aan een nuttige dagbesteding te helpen. Ook een kanovijver maakt dan deel uit van Surae, dat bijna tachtig jaar heeft bestaan als openluchtzwembad met bovenregionale aantrekkingskracht. Alles draait om de belangrijkste attractie: het bosmeer met een zoetwaterstrand en daarom heen horeca en andere attracties. Maar als de Gemeente Oosterhout de exploitatie in 1976 overneemt, gaat het mis als zij er in de jaren 80 een bungalowpark van wil maken. Na jaren van gehakketak tussen Staatsbosbeheer, de Gemeente Oosterhout en de omliggende gemeenten valt uiteindelijk het doek en wordt de zwemput teruggeven aan Moeder Natuur. Nu is van dit verleden niets meer zichtbaar en rest slechts de herinnering.
We volgen het asfalt tot we aan het einde bij KNP69 en Horeca Beum aankomen. Voor ons de ideale plek om op dit tijdstip hier neer te strijken voor de lunch. Het is er al gezellig druk en voor ons is er nog een plaatsje! Nog even nagenieten van het kopje koffie met een worstenbroodje en dan weer op pad. Vanaf KNP69 houden we op de Bokkenweidedreef een tiental meters richting KNP 66 aan en slaan langs het hekwerk meteen linksaf, de route langs het pompstation van Brabant Water volgend. Brabant Water exploiteert in dit gebied van Boswachterij Dorst 16 bronnen, die van 200 meter diep aan de Prise d'Eau Weg water oppompt. Net voor het bereiken van de Wethouder van Dijklaan nemen we het bospad naar rechts en volgen het bospad door dit deel van de boswachterij naar links en opnieuw rechtsaf tot we op het asfalt van de Bokkenweidedreef uitkomen. Even linksaf tot aan de kruising met de Prise d'Eau Weg. Rechtsaf gaat hier de route door het klaphek en zijn we opnieuw binnen het omheinde gebied rond de voormalige leemkuilen. Na goed 400 meter komen we in open terrein. Hier hebben we naar rechts zicht op de Oude Leemputten, waar ooit natuurbad Surae heeft gelegen. We kiezen voor de route naar links en wandelen noordwaarts in de richting van de Nieuwe Leemputten.
Vanaf het paadje is de verlanding van dit gebied duidelijk zichtbaar. Recht voor ons zien we opnieuw een Folly. Deze ligt aan de kunstroute en wordt aangeduid als De Stal, gelegen tegenover de open ruimte van de Nieuwe Leemputten. Op het eerste gezicht lijkt het een normaal gebouwtje, opgetrokken uit baksteen en bedekt met dakpannen. Maar als je beter kijkt, zie je dat er met deze stal, waar de Schotse Hooglanders beschutting zouden kunnen vinden, iets vreemds aan de hand is. Het ontwerp van Jeroen Doorenweerd is gebaseerd op het “omgekeerd perspectief”, zoals dat in iconen of kindertekeningen wordt gebruikt. Je wordt als kijker als het ware voor de gek gehouden, omdat het verdwijnpunt niet op de horizon ligt maar in de toeschouwer. Vanuit de stal heb je een prachtig uitzicht over de natuur van de Nieuwe Leemputten, die je als een omlijst schilderij kunt bekijken.
Vanaf dit punt kiezen we voor de route rechtsaf op de oostelijke oever van de Nieuwe Leemputten en slaan het tweede pad linksaf in tot we even verderop op de kruising van de Honderdbunderweg staan. Hier vinden we een gedenkplaquette voor de RAF Piloot Flight Sergeant Peter Ralph Attwooll. Hij maakt met zijn Spitfire MK XVI, RR 255, 9 NY deel uit van een sectie van het RAF 127 Squadron met Woensdrecht als thuisbasis, die op 29 december 1944 een beschieting uitvoert op gebied in Andel. Het toestel wordt in de radiator getroffen door Duits afweergeschut en Peter Ralph Attwooll maakt een geforceerde noodlanding in dit gebied, crasht en wordt ten gevolge van verbranding dood gevonden in zijn Spitfire. Zijn stoffelijk overschot wordt naar Breda overgebracht, waar hij tijdelijk wordt begraven en later op bet British War Cemetery van Bergen op Zoom zijn laatste rustplaats krijgt.
Bij dit monument op de kruising met de Honderdbunderweg wandelen we even rechtdoor. Eigenwijs als we zijn wandelen we bij de volgende gelegenheid linksaf. We zijn hier in het bosgebied dat op de topografische kaart vermeld wordt als Achter de Keten. Hier hebben rond 1300 de houten paardenstallen van de Familie Van Duivenvoorde gestaan. Dit gebied is in de jaren 1701 en 1732 ook het toneel geweest van grote militaire oefeningen. Maar verderop verspert de prikkeldraadomheining, die de doorgang naar het gemarkeerde pad van het wandelroutenetwerk blokkeert, ons de weg. We zijn gedwongen rechtsaf langs de versperring verder te wandelen tot we met de bocht naar rechts uiteindelijk een toegangssluis bereiken. Linksaf door deze voetgangerssluis steken we de Kurassiersweg over volgen we het asfalt tot de kruising, waar we rechtsaf het pad inslaan. Met de bocht naar rechts laten we bij het infopaneel het bosgebied achter ons en komen op de parkeerplaats van Natuurpoort en Baroniepoort Bos & Co. Hier zijn we op het eindpunt van onze rondwandeling. Voor een gezellige nazit genieten we nog even na met een drankje.
Charles Aerssens
24 februari 2023
Lange Afstand Wandelvereniging "VIA-VIA".
Gegenereerd op 26-02-2023 door C.P.J. Aerssens