De wandeldag in juli is weer normaal op de woensdag gepland. Charles heeft als datum 23 juli op de agenda gezet en iedereen per mail hiervan op de hoogte gesteld met de mededeling langs van de kleine waterlopen van de Kleine Aa, het Smalwater en de Beerze op pad te gaan. Harry moet zich ziek melden, Hans is op vakantie en Theo heeft andere afspraken. Belangstelling is er bij Lauran, Leo en Wil. Afgesproken wordt elkaar te treffen op de parkeerplaats net over de spoorlijn Oisterwijk – Boxtel aan de Kapelweg in Haaren. Hier arriveren de wandelaars op het afgesproken tijdstip van 9.45 uur. Op een later moment dan gebruikelijk, omdat Charles zich eerst nog even voor controle bij de tandarts moet melden.
Charles heeft voor de rondwandeling een route uitgezet in de omgeving van Haaren en Boxtel in het uiterste noorden van de Kampina. Hier liggen verscholen in het landschap van de Brabantse Kempen de kleine waterlopen van de Kleine Aa, het Smalwater en de Beerze. Een ideale omgeving om op ontdekkingstocht te gaan! Vanaf vertrek volgen we bij KNP52 even het wandel- en fietspad langs de Kapelweg richting Boxtel. We negeren de afslag linksaf naar het kleine buurtschap Luissel to de volgende mogelijkheid naar links. Hier staat aan de grasbaan Sint Jorishoef een opmerkelijk monumentje dat de Slag om Boxtel aangeeft!
Deze in vergetelheid geraakte Slag om Boxtel is een veldslag nabij Boxtel op 14 en 15 september 1794, tijdens de Eerste Coalitieoorlog tegen Frankrijk. De veldslag wordt uitgevochten tussen Franse troepen onder bevel van Generaal Pichegru en geallieerde troepen, bestaande uit troepen uit Groot-Brittannië, Hessen en Hannover onder het gezamenlijke commando van de Britse bevelhebber Frederik van York. Zij hebben zich hier verschanst om de terugtrekking van de Geallieerde hoofdmacht te dekken. Op 14 september vallen de Fransen, die vanuit het zuiden oprukken naar 's-Hertogenbosch, de geallieerde positie bij Boxtel vanuit drie zijden aan.
Dit militaire treffen heeft een prominente plek in de Engelse geschiedenis, want het is Arthur Wellesley, de latere Hertog van Wellington, die met zijn 33e Infanterieregiment de aftocht van de geallieerde troepen dekt en de Franse opmars vertraagt. Het is Wellesleys eerste veldslag en hij bewijst hiermee zijn militaire kunnen. De veldslag is de geschiedenis ingegaan als de gebeurtenis waarbij de benaming ‘Tommy’ voor Britse soldaten wordt uitgevonden. Volgens de overlevering gaat het verhaal dat Arthur Wellesley een van zijn soldaten, Thomas Atkins, zwaargewond aantreft, die tegen hem zegt: ‘It's all right sir. It's all in a day's work’ en dan sterft. Sinds die tijd worden de Britse soldaten ‘Tommy’ genoemd vanwege hun vermeende optimisme en moed. Arthur Wellesley speelt later als de Hertog van Wellington een glansrijke rol in de Slag bij Waterloo, waar hij met de Pruisen Napoleon verslaat.
Langs dit monument wandelen we over de grasbaan Sint Jorishoef en door het bomenlaantje het buurtschap Luissel in. Rechtsaf langs de bebouwing en op de T-splitsing houden we rechts aan tot we voorbij huisnummer 11 de groengele markering van het wandelroutenetwerk naar rechts volgen over het grasbaantje Bankweide. Door het open landbouwgebied bereiken we het asfalt, waar we bij KNP50 naar rechts wandelen. De route brengt ons terug naar de Kapelweg, waar we op de kruising bij de Willibrordus Kapel komen.
Deze eenvoudige, met leien gedekte stenen kapel uit 1940 heeft een hoge architectuurhistorische waarde vanwege de bouwstijl van de Delftse school. De gevelsteen boven de ingang draagt als tekst: 'Anno 1940 frigoris bellique caloris' ('in het jaar 1940, het jaar van koude en oorlogshitte'). In een gaaf interieur zien we wandschilderingen van Jos ten Horn, Wim van Woerkom en Thijs Dorenbosch en glas-in-loodramen naar een ontwerp van Hendrik Wiegersma en zijn zoon Pieter. De terracotta reliëfgroep boven het altaar is van de hand van de Heusdenhoutse beeldhouwer Toon van de Wiel, voorstellende Sint Willibrord staande op de voorplecht van een schip, geflankeerd door twee monniken. Ter weerszijden daarvan knielen een boer met werktuig en een moeder met een ziek kind. Op de muur waarin deze beeldengroep is aangebracht, is het gebed geschilderd: 'Sint Willibrord Apostel van Brabant bid voor ons'. Twee banderollen daaronder vermelden respectievelijk 'Bevrijder der boeren' en 'Weldoener onzer kinderen'. Door dit alles heeft het object in de Gemeente Boxtel zelfs zeldzaamheidswaarde.
Op de Kapelweg aangekomen wandelen we naar links voorbij aan het infopaneel Wandelroutenetwerk Het Groene Woud en langs het elektriciteitshuis met graffiti. We passeren KNP51 tot we naar links aan het hekwerk komen dat toegang geeft aan het Natuurgebied Uilennest net voor de waterloop van de Kleine Aa. Door het klaphekje betreden we Natuurgebied Uilennest. De route verloopt langs de meanderende loop van de Kleine Aa met het open landbouw gebied aan de linkerzijde. Na goed 600 meter steken we de Kleine Aa over via het houten bruggetje. Even met de bocht naar rechts en naar links komen we door het klaphekje op het asfalt van Nergena. Aan de rechterzijde geeft een infopaneel aan dat we in het buurtschap Tongeren zijn. We wandelen naar links waar we in de bocht bij de monumentale boerderij en conferentieoord Hof van Vijfeijken uit 1563 komen.
Hier tegenover gaat de route rechtsaf over het zandpad van de Dorvenseweide door het open landbouwgebied. Voorbij KNP47 steken we het asfalt van Nergena over, waar links op de hoek een onderkomen van de Nationale Politie Landelijke Eenheid DSO, Bereden politie Brabant Oost is gevestigd. Rechtdoor vervolgen we de Dorvenseweide. Het zandpad gaat over in een bomenlaantje, waar we op de volgende kruising bij KNP46 naar rechts het pad de Hoefkens inslaan tot we uitkomen op het asfalt.
Het is hier in de buurtschap Tongeren aan de Hoefkens dat op 22 februari 1944 om 13.25 uur de Amerikaanse Republiek P-47D-15-RE (42-75814) Thunderbolt van de 361st Fighter Group van het 376th Fighter Squadron gevlogen door de Amerikaanse piloot 2nd Lieutenant Daniel B. Nazzarett neerstort. Het toestel is opgestegen vanaf RAF Bottisham ( Cambridgeshire) Air Force Station F-374 als escorte van Operatie Argument, ook bekend als "Big Week", bij een reeks grootschalige geallieerde luchtaanvallen op Duitse vliegtuigfabrieken en andere strategische doelen. Het vliegtuig wordt aangeschoten door de Messerschmitt Bf 109 G-6 van Oberleutenant Hans Schleef, Staffelkapitän van het 3./JG3 ‘Udet’. De Amerikaanse piloot, 2nd Lt. Daniel B. Nazzarett stort met zijn brandende toestel neer en komt hierbij om het leven. Zijn stoffelijke resten worden aanvankelijk begraven op het kerkhof van de H. Hartparochie in Boxtel, maar na de oorlog is Daniel B. Nazzarett Nazzarett herbegraven op de Amerikaanse militaire erebegraafplaats in Margraten, Graf B-1-29. In Boxtel heeft Daniel B. Nazzarett bij de H. Hartkerk in Boxtel op 4 mei 2017 een monument met gedenkplaat gekregen.
Vanaf de Hoefkens naar links staan we even verderop aan de spoorwegovergang van de spoorlijn Oisterwijk- Boxtel. We steken het spoor en de Kapelweg recht over en vervolgen onze route over de zandweg tot aan de T-splitsing. We gaan naar links en verlaten de groengele routemarkering, die naar rechts afbuigt. Aan het einde van De Donders komen we op Kalksheuvel en wandelen linksaf tot op de eerste afslag aan de rechterkant. We volgen hier naar rechts de Loxvenseweg tot we aan de brug over het Smalwater staan. Over het bruggetje gaat de route meteen rechtsaf en we volgen het smalle oeverpaadje langs het Smalwater met de bocht mee. Waar het Smalwater naar rechts afbuigt, wordt het beekje ook vermeld als Kleine Aa! De waterloop stroomopwaarts staat vanaf hier als de Beerze op de topokaart! Het oeverpad blijven we volgen tot de brug aan de Scheepsdonkseweg.
Op de Scheepsdonkseweg steken we de brug over naar rechts. Het is intussen gaan regenen en we hebben het geluk aan onze zijde, want over de brug vinden we een bankje onder een dicht bladerdak! De regenjas gaat aan, even uitrusten, wachten en een drankje nemen! Als de regen is opgehouden gaan we weer op weg. Vanaf hier wandelen we stroomopwaarts langs de Beerze, die op dit traject gekanaliseerd is en door ruilverkaveling en intensieve veehouderij haar oorspronkelijk karakter van laaglandbeek verloren heeft. Het smalle dicht begroeide oeverpad brengt ons via enkele klaphekjes voorbij een bruggetje over de Beerze door het weiland met een kleine paddenpoel naar het asfalt van de Kempseweg. Hier steken we over en komen langs de afsluitboom en een nieuw deel van de Kampina. Door het laantje komen we bij KNP60 van het wandelroutenetwerk. We volgen rechtsaf het bospad tot we op de Annadreef staan.
Deze Annadreef dankt zijn naam aan Candidus ten Brink, die eigenaar was van een internationale handelsfirma met zeilschepen, die naar Nederlands-Indië voeren, die rond 1850 een deel van de Kampina in handen krijgt en de dan nog naamloze, woesternij laat ontginnen en met bos beplant. Candidus ten Brink laat dan ook de rechte, elkaar kruisende aan- en afvoerwegen aanleggen, die door hem of na zijn overlijden door zijn dochters vernoemd zijn naar heiligen. Het zijn de Melaniedreef, Mariadreef, Nianadreef en de Annadreef, die we nu oversteken. De familie ten Brink verkoop het landgoed in 1904 aan de vader van Pieter van Tienhoven en 20 jaar later komt het landgoed in handen van Natuurmonumenten, waar Pieter van Tienhoven dan al jarenlang bestuurslid is.
Aan de overkant van de Annadreef komen we op een parkeerplaats met picknickplek en infopaneel. Tijd voor de lunchpauze! Weer op pad slaan we aan het einde van de parkeerplaats linksaf en volgen de bosrand, een pad dat deel uitmaakt van de Oetendonkroute, een plaatselijke rondwandeling. Voorbij KNP10 komen we in het buurtschap De Roond. De naam De Roond duikt voor het eerst op 1352 op en betekent “boomstomp”, omgevallen boom. Deze boom stond wellicht op een opvallende plek of had een opvallende vorm. Het gehucht Roond heeft een belangrijke rol gespeeld in Operatie Market Garden. Bij toeval landen hier op 17 september 1944 geallieerde zweefvliegtuigen. Ze zijn uit koers geraakt en hadden in Son moeten landen. De troepen komen hier terecht in het oostelijk deel van de Kampina. In totaal worden dan in de Kampina 106 Amerikaanse en Britse luchtmachtmilitairen verborgen gehouden voor de Duitse bezetter. Een Verzetsmonument Kampina net buiten het buurtschap houdt herinnering aan deze gebeurtenis levend.
In De Roond naar rechts de weg volgend komen we na KNP9 aan een kapelletje, dat is toegewijd aan de Heilige Anna, Moeder van Maria en patrones van de huismoeders, van zwangere en kinderloze vrouwen. Het kapelletje is gebouwd in 1954 op initiatief van Deken Broekman door leerlingen van de LTS in Boxtel en wordt onderhouden door de bewoners van het buurtschap De Roond. Hier op de kruising met de Kempseweg steken we bij KNP17 recht over en vervolgen de onverharde Scheepdonkseweg met fietspad tot we aan het stenen bruggetje over de Beerze komen. Net voor het bruggetje slaan we linksaf door het klaphekje en nemen het smalle pad op de oever van het Smalwater of Kleine Aa, dat ons naar de Kempseweg leidt. Na het oversteken door de klaphekjes blijven we aan de andere kant de waterloop volgen.
De route gaat nu over olifantenpaadjes en de gemarkeerde blauwe wandelroute van Natuurmonumenten langs de beboste de oevers van het sterk meanderende Smalwater of Kleine Aa, waar paarden in vrijheid grazen! Door een klaphekje komen we op de Voorstraat. We steken hier bij KNP14 voor het bruggetje recht over en vervolgen de route langs het Smalwater of Kleine Aa. We blijven het oeverpad tussen de manshoge varens volgen tot de groengele markering ons naar links afleidt en we het beekdal van het Smalwater of Kleine Aa verlaten. Het pad komt aan de verharding van het Roond in het kleine buurtschap Het Loo. De route gaat even naar rechts en bij KNP15 linksaf Het Loo volgend voorbij aan het Dierencrematorium Midden Brabant. Zo bereiken we de parkeerplaats en het Infopaneel dat ons welkom heet op de Kampina. Maar dreigende onweerswolken doen ons besluiten geen lange pauze in te lassen. De route gaat op het laatste traject over het brede zandpad met vrij liggend fietspad. Bij KNP54 houden we de richting aan naar KNP53. De route loopt hier door het noordelijk bosgebied van de Kampina, dat als de Fransman op de topokaart vermeld staat. Voorbij KNP53 bereiken we net op tijd de parkeerplaats aan de spoorlijn Oisterwijk – Boxtel, waar we gestart zijnl Een stevig onweer en heftige regenval barst los. Droog kunnen we de wandeldag onder het genot van een alcoholvrij Trappisten biertje afsluiten in Pannenkoekenhuis Belveren in Haaren!
Charles Aerssens
28 juli 2025
Lange Afstand Wandelvereniging "VIA-VIA".
Gegenereerd op 28-07-2025 door C.P.J. Aerssens