RONDOM DE ZANDKANTSE LEIJ
Omgeving Loon op zand - Udenhout 18 KM

© L.A.W.V.VIA-VIA
Langs de gedempte Zandleij
Vertrekpunt
Afstand
Korte karakteristiek










 Parkeerplaats Natuurpoort Herberg Manege van Loon, Loon op Zand
Ongeveer 18 km.
Deze rondwandeling start in Loon op Zand vanaf Natuurpoort Manege van Loon en voert langs de gaswinningslocatie. Aan het eind van dit pad slaan we rechtsaf. Over de Loonse Molenstraat komen we bij Steeg van de Corput en gaan hier linksaf. We bereiken nu het westelijk deel van Natuurgebied De Brand. Dan steken we langs open gebied door naar de oorspronkelijke loop van de Zandleij, die we volgen langs het drassige deel van De Brand. Aan de brede Zandleij volgt naar links de doorsteek naar De Tolberg aan de Oude Bossche Baan. Naar links bereiken we horecagelegenheid De Rustende Jager. Vanaf hier verloopt het laatste traject langs de zuidzijde van het stuifzandgebied van de Loonsche en Drunensche Duinen naar het uitzichtpunt bij Bosch en Duin. De zandvlakte overstekend en door het bos keren we terug naar Loon op Zand. Op de Berkenlaan meteen linksaf naar het vertrekpunt.

ROUTEBESCHRIJVING

We starten vanaf parkeerplaats van Natuurpoort Herberg Manege van Loon bij het infobord en KNP21. Herberg Manege van Loon is een erkende Brabantse Natuurpoort als startpunt voor een prachtige fiets- of wandeltocht in de Brabantse natuur. Het heeft een ruime parkeergelegenheid en horecagelegenheid en is te herkennen aan een 4 meter hoge sleutel. We verlaten de parkeerplaatsen naar het asfalt van de Kloosterstraat en slaan even af naar rechts tot KNP15, net voor de bebouwde kom. Hier nemen we de zandweg linksaf. Je hebt meteen het gevoel buiten te zijn langs weilanden en bosranden die het landschap karakteriseren. De zandweg gaat over in een geasfalteerde pad na de laatste huizen, gescheiden door een heuse kikkersloot. Even verderop buigt het pad naar links en komen we voorbij de voormalige gasboortoren, welke in de tachtiger jaren hier naar gas geboord heeft. Nu rest nog een gasverdeelstation, dat de gemoederen van Loon op Zand nog steeds bezighoudt. Aan het eind van deze pad bereiken we de Loonse Molenstraat en gaan naar rechts. Hier staan enkele typisch Brabantse langgevelboerderijen, sommige wel erg aangepast aan de huidige tijd. Ze hebben hun authenticiteit verloren.

© L.A.W.V.VIA-VIA
Udenhout -Langgevelboerderij aan de Loons Molenstraat
Hier aan de Loonse Molenstraat komen we voorbij de romp van een in 1930 onttakelde stenen beltmolen van dierenvoederbedrijf Van de Wouw. De molen is in 1867-1968 voor molenaar Teurlings gebouwd, die al eerder molenaar van de Loonse Molen aan het Moleneind vlakbij de Houtsestraat is geweest. De familie Teurlings is een bekend molenaarsgeslacht, dat ook de molens in Kaatsheuvel bemand heeft. Na het overlijden van Johannes Cornelis Teurlings op 13 januari 1915 wordt de molen aan de Loonse Molenstraat geërfd door zijn zoon Willem, die in 1917 naar Klundert verhuist. De molen gaat toen over op zoon Gerardus. Door slecht onderhoud verliest de molen in 1936 zijn wieken. Gerardus Teurlings verkoopt de molen in 1938 aan Adrianus Vugts, onder voorwaarde dat er met de molen géén granen meer zouden worden gemalen Adrianus Vugts doet de molen al snel van de hand aan Petrus Bernardus van de Wouw. In 1970 gaat de molen over op zoon Piet, die tot op heden eigenaar is. Door brand wordt de molen gedeeltelijk in 1981 verwoest maar de molenromp blijft overeind en mag op last van Stichting Welstand te Breda niet worden afgebroken. In de molenromp is thans nog een maalderij aanwezig en in de bijgebouwen is een dierenvoederbedrijf gevestigd.

© L.A.W.V.VIA-VIA
Op pad in natuurgebied De Brand
Bij Steeg van de Corput aangekomen slaan we linksaf, verlaten de verharding en lopen richting natuurgebied "De Brand", gelegen ten oosten van Loon op Zand en ten noorden van Udenhout. De Brand is 390 hectaren groot en behoort toe aan het Brabants Landschap. Het is een gevarieerd gebied in het dal van de Zandkantse Leij en bestaat uit bossen en moerassen, afgewisseld met vochtige graslanden. Het gebied grenst in het noorden aan het veel drogere stuifzandgebied van de Loonsche en Drunensche Duinen. Van 1200 tot 1350 wordt hier een uitgestrekt veengebied afgegraven, waardoor lange smalle kavels tot 1,5 km lang en 150 m breed ontstaan, die voor de ene helft bezet zijn met cultuurland, voor de andere helft met hakhoutbos. In de natte graslanden staan pinksterbloem en koekoeksbloem, in sloten groeien holpijp, waterviolier en dotterbloem. De bosbodem is in het voorjaar bezet met gele dovenetel, bosanemoon en kruipend zenegroen. Aan de Zandkantse Leij liggen ook zeggenmoerassen met wateraardbei en Spaanse ruiter en een groot rietveld. De tientallen poelen in natuurgebied "De Brand" maken dit gebied tot het rijkste amfibieëngebied van Brabant. Op zon beschenen plekken in het bos vliegen nog kleine ijsvogelvlinder en grote weerschijnvlinder

© L.A.W.V.VIA-VIA
Op pad in natuurgebied De Brand
De Zandkantse Leij steken we over en slaan het eerste pad links in. Met de bocht naar rechts komen we in een breed graspad langs de bosrand met naar rechts zicht op de weilanden. Zo komen we uit op een onverharde pad, dat naar links naar een verbouwd boerderijtje voert. Wij vervolgen dit pad naar rechts tot we op de Schoorstraat uitkomen. Naar links volgen we het fietspad tot voorbij de biologische boerderij en pluktuin De Spankenhof en slaan dan voor huisnummer 28 rechtsaf het Buntsteegje in. Door de weilanden voert de grasbaan tot aan een hek bij een houtwal. Na het hek slaan we rechtsaf en volgen de grasbaan met de bochten mee langs enkele paddenpoelen tot we op een T-splitsing uitkomen. Hier volgen we naar rechts een bomenlaantje, dat op de topografische kaart staat vermeld als Aschotse steeg. Dit oude bos midden in het natuurgebied De Brand was ooit eigendom van de Abdij van Tongerlo, die het gebied in 1232 heeft verkregen van Hertog Jan van Brabant. Het bomenlaantje volgend komen we aan een bruggetje over wat eens de Zandleij is geweest. Over de brug wandelen we naar links en vervolgen onze route.

© L.A.W.V.VIA-VIA
Gedenksteen Arnoldus Johannes Broekhoven (1931-2015)
Omdat De Brand een zogenaamde Natte Natuurparel is en tot een van de belangrijkste, meest waardevolle en natte natuurgebieden in Brabant behoort, heeft Staatsbosbeheer in 2017 De Brand teruggebracht tot een gebied waar meer en langer water kan worden vastgehouden. Door die natuurontwikkeling wordt verdroging en voedselrijkdom door fosfaten en stikstof tegengegaan en wordt de waterkwaliteit verbeterd. Hiervoor is midden in De Brand de oorspronkelijke Zandleij afgedamd en de afvoer van het grootste deel van het water omgeleid via de noordelijk gelegen Zandkantse Leij. En hoewel De Brand al kletsnat is, zal het hier in de komende tijd dus nog natter worden. De gedempte Zandleij zal alleen nog lokaal waterafvoeren en is hiervoor op enkele plaatsen teruggebracht tot een sloot. Al het water gaat door deze maatregelen alleen nog door de Zandkantse Leij stromen.

© L.A.W.V.VIA-VIA
Langs de zuidzijde van de Loonsche en Drunense Duinen
We blijven aan de zuidzijde van de gedempte Zandleij wandelen tot we aan de brug en de bocht met de Zandkantse Leij komen. Hier gaat de Zandkantse Leij weer over in de oorspronkelijke Zandleij. Dan bereiken we het door een klaphekje het asfalt van de Gommelsestraat. Naar links steken we het bruggetje over en gaan dan meteen naar rechts door het hek de markering van het wandelroutenetwerk volgend. Zo komen we aan de stuw bij KNP21. Hier slaan we linksaf over de grasbaan en komen even verderop langs een opmerkelijke gedenksteen ter nagedachtenis aan Arnoldus Johannes Broekhoven (1931-2015), die vele jaren genoten heeft van het buitenleven op de nabijgelegen Tolberg, het de plek die al in 1464 als hoeve den Tolberch in bezit is van Claus Francken Post. Zo bereiken we de Oude Bosschebaan met fietspad, die we recht oversteken langs KNP18. Hier is ook de toegangsroute naar het mountainbike pad, dus even opletten. We steken het mountainbike pad over. Waar de groengele markering naar rechts verwijst slaan we linksaf en volgen het bospad, dat slingerend zijn weg zoekt tot we op het fietspad uitkomen van De Rustende Jager naar Giersbergen. We wandelen naar de Rustende Jager voor de middagpauze. Charles controleert nog even KNP84 en het nieuwe infopaneel van het wandelroutenetwerk. Na koffie wacht nog het laatste traject terug naar Loon op Zand. We kiezen voor een route aan de zuidzijde van de Loonsche en Drunensche Duinen, die deels over de beboste zandruggen verloopt.

© L.A.W.V.VIA-VIA
Naar het uitzichtpunt over de Loonsche en Drunense Duinen
Bij vertrek vanaf De Rustende Jager kiezen we een tiental meters voor het Fietspad richting Giersbergen om dan bij KNP85 linksaf het bos in te slaan. Bij KNP82 houden we links aan en volgen het bospad dat door het gebied slingert tot we aan een open gebied komen met zandverstuivingen en een fotomoment van Natuurmonumenten bij KNP83. De route leidt ons hier naar links door een brede zandstrook tussen de bosschages. De groengele markeringen leidt ons naar KNP32, waar we rechtuit de wandeling vervolgen. Door het bosgebied komen we rechts aanhoudend bij KNP37, aan de rand van de grote zandverstuiving. Onze route verloopt hier naar links. Met aan de rechterzijde een hoge beboste zandrug. We lopen dit bospad uit tot we op het betonnen voetpad uitkomen. Rechtsaf komen we aan het uitzichtplateau met panoramisch vergezicht over de zich naar het noordoosten uitstrekkende zandvlakte. Vanaf hier steken we het rulle zand schuin naar linksvoor over tot aan de verste bosrand.
© L.A.W.V.VIA-VIA
Onderweg naar Natuurpoort Herberg Manege Van Loon
Deze bosrand volgen we even naar rechts en gaan bij KNP28 linksaf tot aan het fietspad. Hier steken we over en wandelen langs de bosrand. We volgen het pad met de bocht naar rechts over een kleien verhoging en lopen dit bospad uit tot op de kruising met een breed zandpad. We passeren op dit traject KNP27 en KNP18. De kruising steken we recht over en volgen na een tiental meter de groengele markering schuin linksvoor. Verderop laten we het bos achter ons en komen in open landbouwgebied. Langs de bosrand bereiken we de verharding en komen op de verharding net voor vakantieboerderij De Mussenberg. Op deze T-splitsing bij houden we links aan en volgen de route naar links tot KNP22. De pijl naar echts volgend komen we op de parkeerplaats van Natuurpoort Manege van Loon het eindpunt van deze rondwandeling.

Deze wandeling is met de grootst mogelijke zorg samengesteld. Maar ten aanzien van wijzigingen of onvolledigheden in de tekst kan geen aansprakelijkheid worden aanvaard.

Charles Aerssens

KAARTEN:

- TopoKaart 1:25.000, 44H Waalwijk - Wandelroute uitgezet in eigen beheer L.A.W.V. "Via-Via"



Lange Afstand Wandelvereniging "VIA-VIA".
Gegenereerd op 17-07-2018 door C.P.J. Aerssens