DER EIFELSTEIG - DAG 4
Traject: Einruhr - Wollseifen - Vogelsang - Gemünd 21 Km

© L.A.W.V.VIA-VIA
Einruhr - Zicht op het dorp met Obersee
Vertrekpunt
Afstand
Korte karakteristiek






 Einruhr
Ongeveer 22 km
De route is opnieuw een stevige wandeling, die ons vanuit Einruhr eerst door het bos omhoog voert om ons dan vervolgens enkele kilometers langs de oever van de Obersee te leiden. Vlak bij de dam van de Urfttalsperre volgt er een pittige klim, die ons in het vlakkere deel naar het voormalige NAVO-oefenterrein Wollseifen brengt. Hier hebben we zicht op ons volgende doel: de voormalige Nazi -Ordensburg Vogelsang, een indrukwekkende plek waar partijbonzen en officieren zijn opgeleid. Daarna volgt de 6 kilometer lange afdaling naar Gemünd.

ROUTEBESCHRIJVING

Uitgangspunt voor dit traject is Einruhr, gelegen op de oostelijke oever van de Rurtalsperre Schwammenauel aan de Obersee, die onderdeel uitmaakt van het stuwmerencomplex Rursee-Urftsee. Zij vormt in feite de verbinding tussen deze twee stuwmeren. De Obersee werd tussen 1934 en 1938 gebouwd en tussen 1955 en 1958 vergroot. In Einruhr wijzen bodemvondsten uit de 2e en 3e eeuw na Christus op Romeinse bewoning in deze buurt en ook de Romeinse heirbaan vanuit Monschau zou hier gelopen hebben. Gegevens over bewoning uit de Frankische tijd en de vroege Middeleeuwen, als de graven van Monschau hier de baas zijn, ontbreken. Pas in 1470 zijn er weer gegevens over bewoning in het gebied. In die tijd behoort het Monschauer Land tot het Hertogdom Jülich. Als de ijzersmelterij Pleushütte in de 15e eeuw gesticht wordt, ontstaat er een kleine nederzetting waar de fabrieksarbeiders en hun gezinnen wonen. Uit Raseneisenstein wordt ruw ijzer gewonnen. De hoogoven is tot het eind van de 18e eeuw in gebruik. Maar bij de tweede vergroting van de Rurtalsperre tussen 1955 en 1959 eindigt de geschiedenis van de Pleushütte. De ijzersmelterij wordt in 1957 gesloten, de mensen moeten verhuizen en het gebied wordt onder water gezet. Onafhankelijk van de Pleushütte is in de 17e eeuw ten noorden van de stenen brug over de Rur een boerennederzetting met de naam Einruhr ontstaan. Na de ondergang van de Pleushütte en de vergroting van de Rursee zorgt de opbloei van het toerisme voor een nieuwe inkomstenbron voor het plaatsje.

© L.A.W.V.VIA-VIA
Einruhr - Heilsteinbrunnen
We vertrekken vanaf de parkeerplaats aan de betonnen brug Oberseebrücke over de Rur. Ooit heeft hier een stenen brug gestaan, die door de Pruisische kroonprins Friedrich Wilhelm IV geroemd is, als hij in 1839 een bezoek brengt aan het Monschauer land en enthousiast is over de eveneens unieke ligging van het dorpje. Door de Rurstrasse lopen we richting centrum, waar we op de binnenplaats van het zogenaamde Heilsteinhaus, waarin ook de VVV is gevestigd, de Heilsteinbrunnen vinden. Dit is een bron die water van een diepte van 43 meter omhoog brengt en in 1826 is ontdekt. Door de vondst van Romeinse munten zou het kunnen dat de Romeinen hier al water putten. Op 1 juni 2003 is deze bron weer toegankelijk gemaakt voor het grote publiek. Langs de Neo-Romaanse St. Nicolauskerk, in 1909 gebouwd en in WOII in puin geschoten, maar in 1958 hersteld, wandelen we terug door de Rurstrasse tot net voor de Heilsteinstrasse. Naast Gaststätte “Alt-Einruhr” nemen we de steile trap door het Konsumspättche.

© L.A.W.V.VIA-VIA
Op pad langs de Obersee
We lopen door en gaan de Wilhelmsgarten in om tegenover nr.26 het weggetje in te slaan. Volgende afslag naar links tussen heggen en weilanden door tot de volgende splitsing, waar we naar rechts tot aan de bosrand klimmen. Buiten de bebouwde kom loopt route aan de oostzijde van het dorp. Naar het westen hebben we zicht op Einruhr en zien we dat we een stuk geklommen hebben. Met een wijde boog wandelen we langs de bosrand naar links om Einruhr heen, eerst iets dalend vervolgens bij het Vredeskruis weer stijgend. Het is zaak niet het eerste wandelpad naar beneden te volgen maar het pad evenwijdig aan de helling te blijven volgen. Gedeeltelijk over asfalt en dan voorbij een schuilhut links het bospad aanhoudend in de richting van Wollseifen. Na goed 100 meter naar links in de richting van de aanlegsteiger “Jägersweiler”. We betreden een gedeeltelijk open landschap om dan opnieuw onder de bomen langs de oever van het stuwmeer verder te wandelen. Deze weg die na de slagboom als grindpad verder gaat kunnen we kilometers lang blijven volgen met prachtige vergezichten over het water.

© L.A.W.V.VIA-VIA
Zicht op de Obersee
Na goed 4 kilometer staan we voor de routemarkering die ons naar rechts verwijst naar Wollseifen. Er volgt een moeizame en steile klim om vanaf het waterniveau van het stuwmeer 100 meter hoger naar de Winkelenberg te brengen. Even naar links en dan naar rechts laten we de bomen achter ons en zo komen we op de Dreiborner hoogvlakte richting Wollseifen. Als markering langs het brede grindpad met indrukwekkende bremstruiken staan hier rood getopte palen, die de grens van het voormalige militaire oefengebied aangeven. Nog steeds volgen we de routemarkering naar Wollseifen, terwijl we voor ons zicht hebben op het indrukwekkende complex van de voormalige Nazi Ordensburg Vogelsang. We houden links aan en bereiken het verlaten dorpje Wollseifen.

© L.A.W.V.VIA-VIA
Markering Dreiborner Hoogvlakte
Het afgelegen Wollseifen is rond 1200 gesticht. Men heeft hier van landbouw geleefd, maar men raakt er in armoede. De bezetting door de Fransen leidt in het midden van de 19e eeuw tot een uittocht van de bewoners. Met de bouw van de Urfttalsperre in het begin van de 20e eeuw komen de eerste toeristen naar Wollseifen en zorgen voor een economische impuls in het stille dorp. Ook de bouw van de nabijgelegen Nazi Ordensburg Vogelsang, waarmee na de machtsovername door Hitler in 1934 wordt begonnen, zorgt voor extra werkgelegenheid. Tot in de winter van 1944-1945 komt het dorp WOII ongeschonden door, dan echter worden vele huizen verwoest door bomaanslagen van de Geallieerden en meerdere dorpsbewoners komen om het leven. In de nazomer van 1946 is de ergste oorlogsschade weer hersteld en zijn de akkers weer in gebruik genomen. Dan komt er voor de 120 gezinnen (550 personen) een evacuatiebevel van de Britse bezetter en moeten zij binnen drie weken een nieuw onderkomen zoeken en hun verhuizing organiseren.

Het afgelegen Wollseifen is rond 1200 gesticht. Men heeft hier van landbouw geleefd, maar men raakt er in armoede. De bezetting door de Fransen leidt in het midden van de 19e eeuw tot een uittocht van de bewoners. Met de bouw van de Urfttalsperre in het begin van de 20e eeuw komen de eerste toeristen naar Wollseifen en zorgen voor een economische impuls in het stille dorp. Ook de bouw van de nabijgelegen Nazi Ordensburg Vogelsang, waarmee na de machtsovername door Hitler in 1934 wordt begonnen, zorgt voor extra werkgelegenheid. Tot in de winter van 1944-1945 komt het dorp WOII ongeschonden door, dan echter worden vele huizen verwoest door bomaanslagen van de Geallieerden en meerdere dorpsbewoners komen om het leven. In de nazomer van 1946 is de ergste oorlogsschade weer hersteld en zijn de akkers weer in gebruik genomen. Dan komt er voor de 120 gezinnen (550 personen) een evacuatiebevel van de Britse bezetter en moeten zij binnen drie weken een nieuw onderkomen zoeken en hun verhuizing organiseren.

© L.A.W.V.VIA-VIA
Wollseifen - St. Rochuskerk
Wollseifen wordt vanaf 1946 een militair oefenterrein dat tot Camp Vogelsang, de voormalige Nazi Ordensburg Vogelsang, behoort en eerst door Britse en vanaf 1950 door Belgische troepen als NAVO oefenterrein wordt gebruikt. Hierdoor zijn de meeste huizen van het dorp binnen korte tijd verwoest door schietoefeningen. De bewoners mogen slechts één keer per jaar, tijdens Allerheiligen, hun dorp bezoeken om de doden te herdenken. Maar als in het midden van de jaren 1950 ook het kerkhof steeds meer kapot gaat door de oefeningen, worden de 155 doden herbegraven op kerkhoven in de omgeving. Alleen een heiligenbeeld, een elektriciteitshuisje, een deel van de school en de St. Rochuskerk blijven staan. Nu wordt het kerkgebouw gerenoveerd. Waar vroeger een dorp gestaan heeft, staan nu nog 20 ruwbouw huizen waar NAVO soldaten in 2001 nog straatgevechten en huis-aan-huis-gevechten hebben geoefend voor de bevrijding van Kosovo. Maar ook politie en andere reddingsdiensten hebben het gebied gebruikt voor oefeningen.

© Wikipedia
Voormalige Nazi Ordensburg Vogelsang
Vanaf Wollseifen gaat het bij de eerste mogelijkheid linksaf de helling af en rechts aan houden, nog 2,8 km naar Vogelsang, Hier zien we aan de kant van de weg op slechts enkele honderden meters van Wollseifen nog de puinhopen en ruïne van wat eens het dorp Vogelsang moet zijn geweest, dat in 1940 als Nationaal Socialistisch voorbeelddorp is gesticht. Hier moeten 60 grote meergezinswoningen verrijzen met kerkhof, kleuterschool en school voor het personeel van de Nazi Ordensburg Vogelsang. Maar door de oorlog wordt de bouw in 1941 stilgelegd en slecht 12 meergezinswoningen worden er gebouwd. Na de oorlog raken deze gebouwen in verval. Met de bocht naar rechts komen we over de Neffgesbach en vanaf hier klimt het voetpad door het bos naar de Nazi Ordensburg Vogelsang, die na het vertrek van het Belgische leger in 2006 voor het publiek toegankelijk is.

© Bundesarchiv Bild 146-1985-108-09A
Ordensburg Vogelsang - Bezoek Adolf Hitler 29 april 1937
We nemen de tijd om het indrukwekkende complex Vogelsang te bezichtigen. In Adolf Hitlers Derde rijk zijn een aantal instituten gebouwd waar de nieuwe orde van de National Sozialistische Deutsche Arbeiter Partei hun opleiding zou krijgen, gespecialiseerd in rassenfilosofie en lichamelijke opvoeding. Hiertoe behoort ook de in 1934 gebouwde Nazi Ordensburg Vogelsang. De opdracht is gegeven aan Robert Ley (1890-1945), Reichs Organisationsleiter destijds, die de architect Clemens Klotz (1886-1969) de opdracht geeft. De filosofie van deze architect is "De omgeving, waarin de nieuwe ideeën van het Nationaal Socialisme verkondigd worden, moet nieuw zijn als deze wereldschokkende begrippen". De eerste steen wordt op 22 september 1934 gelegd en de burcht wordt gebouwd boven de Urftallsperre. Hij wordt begroot op het astronomisch bedrag van 250 miljoen Reichsmark, Op 24 april 1936 wordt de Nazi Ordensburg Vogelsang overgedragen aan Adolf Hitler, die er op 20 november 1936 en op 29 april 1937 op bezoek komt. Vele Nazi-kopstukken hebben de Ordensburg Vogelsang bezocht, waaronder Goering, Himmler, Hess en Baldur von Shirach.

Met het uitbreken van WOII in september 1939 komt er een roemloos eind aan het opleidingsinstituut en eind 1944 wordt het complex nog gebombardeerd door de RAF, die eigenlijk de stuwdam van deUrftallsperre een paar kilometer verderop wil raken. Verwoest worden de turnhal, twee Kameradschaftshaüser, de zuidoost vleugel van de Adlerhof en de oostvleugel van de keuken en eetzaal. Op 4 februari 1945 wordt Vogelsang door de Amerikanen veroverd door het 1e Battalion, 47t Infantry Regiment, 9e Infantry Division onder leiding van Generaal Edward A. Craig en met Kolonel William Childs Westmoreland (1914-2005) als chef-staf. Dit gebeurt bij toeval. Na WOII wordt het gebied NAVO oefenterrein, eerst toegewezen aan de Britten en later beheert door de Belgen, waar veelvuldig door verschillende NAVO partners wordt geoefend. Sinds 2006, als de Belgen er vertrokken zijn, wordt het voor publiek opengesteld.

© L.A.W.V.VIA-VIA
Ordensburg Vogelsang - Ridderfiguur op rechtertoren van toegangspoort
Wij kiezen ervoor om niet de route van de Eifelsteig rechts langs de Ordensburg Vogelsang te nemen maar direct naar links via de trappen het immense complex te betreden en over het terrein bij de toegangspoort te verlaten en daar de Eifelsteig weer op te pakken. Als eerste zien we er de Spartaans ingerichte Kameradschaftshaüser en komen we langs de Hundertschaftshaüser, waar men in groepen van 20 personen in slaapzalen is ondergebracht. We komen nu op het centrale deel van de burcht met de Adlerhof. De 42 meter hoge imposante toren is in gebruikt geweest als watertoren en herbergt de erehal. In het hoofdgebouw bevindt zich het bureau van de Commandant, het groot auditorium, de eetzaal, de binnenplaats en het paradeplein. Vanaf dit plein leiden 398 treden naar de het lager gelegen sportterrein, het zwembad en de turnzaal. Vanaf de Adlerhof wandelen we langs de Burgschränke met overdekte bogengallerei en langs de voormalige Belgische kazerne “Van Dooren”, gebouwd op de fundamenten van het door de Duitsers geplande monumentale “Haus des Wissens”. Na de Belgische Cinema verlaten we bij het poortgebouw het complex Vogelsang en pikken meteen naar links de markering van de Eifelsteig op.

© L.A.W.V.VIA-VIA
Modenhübel - Panoramauitzicht over het Urfttal naar Gemünd
Nog een laatste blik op een van de weinige behouden sculpturen uit de Nazi-periode. Het is een imponerende ridderfiguur te paard op de rechter toren van het poortgebouw. Het voetpad daalt in ruime bochten slingerend af in het dal van de Morschbach. We steken de beek over en klimmen naar links weer uit het dal om vervolgens scherp naar rechts met nog een tweetal slingerbochten op de Modenhübel te komen langs de uitzichtpunten Kickley en verderop Eifel Blick Modenhübel met prachtige vergezichten over het Urfttal tot naar Gemünd, het eindpunt van deze dagwandeling. Het landschap opent zich en tussen de weilanden bereiken we over het asfalt de rand van het dorpje Morsbach. Voor we de eerste huizen bereiken gaat de route scherp naar links. We dalen af door het dal en komen aan een bruggetje over een beek, we steken over en klimmen, de Urft volgend, door het bos. We bereiken een manege en wandelen over het terrein rechts aanhoudend om na de oversteek van een asfaltweg rechtdoor de Schöttgasse in te lopen. We zijn hier al in een buitenwijk van Gemünd. Op de kruising slaan we linksaf de Dreiborner Weg in tot aan de Urftseestrasse. We kiezen ervoor om hier niet de route van de Eifelsteig naar rechts over de brug van de Urft te nemen en langs de jeugdherberg de markering te volgen, maar meteen de Urftseestrasse naar rechts in te slaan en meteen door te lopen naar het centrum van Gemünd. In de voetgangerszone van de Dreiborner Strasse op het kleine pleintje voor het Alte Schulhaus en het Kunstforum Eifel Haus eindigen we onze dagetappe op een terrasje.

DAG 5
 Traject: Gemünd - Olef - Golbach - Kloster Steinfeld 18 Km

Deze wandeling is met de grootst mogelijke zorg samengesteld. Maar ten aanzien van wijzigingen of onvolledigheden in de tekst kan geen aansprakelijkheid worden aanvaard.

Charles Aerssens

KAARTEN

- Wanderkarte Eifelverein 1:25 000, NR. 4/14 Schleidener Tal
- Wanderkarte Eifelverein 1:25 000, NR.50 Nationalpark Eifel

GIDSEN:

- Wanderführer Eifelsteig, Hans-Peter Schmitz, Teil 1: Aachen - Blankenheim, ISBN 978-3-921805-565
- Eifelsteig Wanderführer, Christiane Rüffer-Lukowicz, Jochen Rüffer, ISBN 978-3-761622-094
- EifelSteig Schöneres Wandern Pocket, Ulrike Pollert, Wolfgang Todt, ISBN 978-3-934342-286



Lange Afstand Wandelvereniging "VIA-VIA".
Gegenereerd op 14-09-2009 door C.P.J. Aerssens