SENTIER SAINT DAGOBERT - DAG 3
Traject Juvigny-sur-Loison - Lion-devant-Dune - Dun-sur-Meuse 22 KM

© L.A.W.V.VIA-VIA
Juvigny-sur-Loison - Église Saint Denis
Vertrekpunt
Afstand
Korte karakteristiek










 Juvigny-sur-Loison
Ongeveer 22 km
Vanuit het vertrek in Juvigny-sur-Loison verloopt de wandeling vandaag het overgrote deel over rustige wegen en paden. Al snel komen we aan het uitgestrekte Fôret Domaniale de Woëvre. We hebben ervoor gekozen het traject naar Château Haut-Charmois uit de route te laten en deze afslag te negeren. Zo komen we wel langs de Fontaine St. Dagobert, de bron van Aphrys. Het is een vredige plek in het bos, waar Koning Dagobert in 679 zou zijn vermoord. Over de Ruisseau de la Fontaine voert een kaarsrechte steenslagweg ons naar de halfverharde Route de la Voie Strategique, die ons dan over een oude spoorbedding naar Lion-devant-Dun, brengt. Vanhier volgt de beklimming van de beboste Côte St. Germain met panoramisch uitzicht over de Maasvallei. Over kleine landweggetjes wandelen we langs Milly-sur-Bradon naar het eindpunt van deze Dun-sur-Meuse.

ROUTEBESCHRIJVING

De dagwandeling van vandaag start vanaf de Église Saint Denis uit 1774. Dit jaartal is aangebracht in de gevelsteel boven de toegangsdeur. De kerk heeft een versterkte enigszins gedrongen toren en zadeldak. Bij de bouw van de dorpskerk eist de abdis van de Benedictinessen abdij Juvigny dat de kerktoren niet hoger wordt dan de klokkentoren van de abdij. Vandaar dit resultaat! Als de kloosterzusters bij de Franse Revolutie in 1792 de abdij moeten verlaten, schenkt de laatste abdis de relikwieën van St. Scholastica en St. Benedictus, die in de abdij bewaard werden, aan de parochiekerk. Ze overleven alle oorlogen en invasies die het kleine dorp in de Lorraine heeft gekend en ze blijven zo nauw verbonden met het dorp Juvigny-sur-Loison, waar ze nog steeds worden vereerd tijdens een jaarlijkse bedevaart. In de kerk zijn beide heiligen dan ook duidelijk aanwezig in schilderijen, in beelden en wordt het levensverhaal van St. Scholastica en St. Benedictus uitgebeeld in een aantal kleurrijke glas-in-lood vensters.

© L.A.W.V.VIA-VIA
Juvigny-sur-Loison - Glas-in lood vensters H. Scholastica en H. Benedictus in Église Saint Denis
Door de Rue de L’Hôpital wandelen we langs het monument van de gevallenen in de beide wereldoorlogen. We houden op de doorgaande weg D142 bij de Y-splitsing rechts aan richting Stenay. De bebouwing laten we achter ons en kiezen in de klim na 200 meter de eerste weg linksaf richting “Cimetière”. Waar de route naar het kerkhof naar links afbuigt, wandelen we op een vijfsprong van paden het meest rechtse pad bijna rechtuit en komen op een weids landbouwplateau met zicht op een rij hoogspanningslijnen. Verderop kruisen we de D69 en vervolgen het onverharde pad richting de bosrand. Ons pad gaat over in een asfaltweg en we gaan nog steeds in dezelfde richting verder. Aan de rechterzijde negeren we de Route Forestière de l’Écuron, die toegang geeft tot het Forêt Domaniale de Juvigny. Met de bocht mee wandelen we langs een open gebied en blijven het asfaltwegje, de Route Forestière du Feuillard, nog volgen langs de bosrand en laten de paden links het bos in ongemoeid. Rechtdoor en waar de weg een bocht naar links maakt, verlaten we eindelijk de asfaltweg en lopen rechtdoor een breed graspad in. Dit kan op enkel plekken nogal modderig zijn.

© L.A.W.V.VIA-VIA
Juvigny-sur-Loison - Op pad naar het Fôret Domaniale de Woëvre
Hier betreden we nu het Fôret Domaniale de Woëvre. Dit uitgestrekte bosgebied heeft een oppervlak van 1580 hectare. Als in 1794 bij de Franse Revolutie naast alle bezittingen ook het Bois de Woëvre van Prince de Condé Louis Joseph de Bourbon (1736 -1818) wordt geconfisqueerd, komt het Bois de Woëvre voor de eerste keer in bezit van Franse staat. Dit duurt tot 1814. Dan gaat het bos opnieuw over aan de beschermeling van Louis Joseph de Bourbon: de Hertog d'Aumale Henri Eugène Philippe Louis d'Orléans (1822-1897). Door zijn betrokkenheid aan de Februarirevolutie (1848) wordt hij verbannen en verliest zijn bezit. Het wordt te koop aangeboden, nadat het is verdeeld tussen Lion-devant-Dun, Milly-sur-Brandon, Mouzay, Landzecourt en Baalon, de dorpen die het al in gebruik hebben. Het bos wordt intensief geëxploiteerd en het verdwijnt bijna helemaal tussen 1929 en 1933. Maar in 1938 wordt het bij akte als beschermd bosgebied vastgelegd als het door de staat wordt gekocht. Aankoop en ruil met particulieren en vooral de gemeentes Lion-devant-Dun en Dun-sur-Meuse in 1968 zorgen voor het huidige oppervlakte van het Fôret Domaniale de Woëvre.

© L.A.W.V.VIA-VIA
Fôret Domaniale de Woëvre - Fontaine de Saint Dagobert
We blijven de grasbaan rechtdoor volgen over dit eenzaam stuk en negeren alle zijpaden. Na het passeren van de kleine Ruisseau de Gouttière komen we op een met steenslag verhard pad. Dan bereiken we een kruising van boswegen. Hier kiezen we voor de richting rechtuit. Dit betekent dat we het traject rechtsaf over de Baraque de l'Officier in de richting van het Château Haut-Charmois achterwege laten. Dit Château Haut-Charmois is immers in principe niet te bezoeken, tenzij vooraf een afspraak is gemaakt. Op enig ander moment zullen we ervoor kiezen dit buiten de dagwandelingen te combineren samen met een bezoek aan het aan Saint Dagobert gerelateerde dorpje Mouzay. We kiezen ervoor vanaf deze kruising rechtdoor de route te vervolgen. De Fontaine de Saint Dagobert aan de linkerzijde ligt nu binnen handhandbereik. Een infobord vertelt ons wat zich hier op 23 december 679 aan de bron van de Arphays heeft afgespeeld. Hier zou Koning Dagobert zijn vermoord toen hij pauzeerde tijdens een jachtpartij. Over de omstandigheden van zijn dood bestaan zeer uiteenlopende versies. De meest aannemelijke verklaring is dat hij werd vermoord door een schildknaap, die mogelijk handelde in opdracht van Hofmeier Ebroin. Deze wilde immers zijn macht uitbreiden naar het Merovingische rijk Austrasië van Koning Dagobert.

© L.A.W.V.VIA-VIA
Fôret Domaniale de Woëvre - Infobord Fontaine de Saint Dagobert
Na de moord zou het levensloze lichaam van de Koning Dagobert in de loop van diezelfde avond naar de huidige plek van het Château Haut-Charmois overgebracht zijn en daarna naar de Basiliek Saint Rémy in Stenay. Een eeuw later wordt Koning Dagobert heilig verklaard en dan wordt vanaf de 9e eeuw tot aan de Franse Revolutie naar de locatie van de moord aan de bron van de Arphays eeuwenlang een jaarlijkse bedevaartstocht gehouden ter ere Saint Dagobert langs 36 parochies en door het bos. Met de Franse Revolutie komt er een eind aan die traditie. Maar tegenwoordig organiseert de Cercle Saint Dagobert jaarlijks op de laatste zaterdag in augustus een pelgrimstreffen met zowel een religieuze als een cultuurhistorische inslag. De plek is heringericht met banken door het Franse bosbeheer

© L.A.W.V.VIA-VIA
Lion-devant-Dun - Cimetière Saint Claude
Vanaf de bron is het pad nog even geasfalteerd, maar gaat in de bocht na de oversteek van de kleine Ruisseau de la Fontaine naar rechts over in steenslag. We vervolgen onze route over de steenslagweg om dan verderop bij de kruising met een gelijkaardige weg linksaf te gaan. Dit pad lopen we helemaal uit door het bosgedeelte Bois du Deffoy. Met een flauwe bocht naar links komen we opnieuw op een kaarsrechte eentonige weg uit en slaan hier rechtsaf. We zijn hier op de Route de la Voie Stratégique, het oude baantracé van een voormalige spoorlijn. In WO I zijn spoorlijnen belangrijk voor militaire transporten en daarom worden er in Duitsland en Frankrijk een aantal strategische spoorverbindingen aangelegd en versterkt. Deze Ligne Stratégique vormt de verbinding tussen West- Frankrijk en de Maginotlinie in het noordoosten, omdat de bestaande lijnen onvoldoende capaciteit bieden en men Verdun wil mijden. Het dubbelsporig traject met niet te steile hellingen en geen enkele overweg of gelijkvloerse spoorkruisingen wordt tussen 1931 en 1935 aangelegd, maar door de economische crisis niet gebruikt. Tussen september 1939 en mei 1940 wordt de lijn intensief gebruikt, waarna enkele bruggen en viaducten worden opgeblazen. De Duitse bezetters herstelen de schade, maar besluiten in 1942 de spoorlijn op te breken omdat de materialen naar het Oostfront moeten. Na WOII voelt de SNCF niets voor herstel van deze commercieel nutteloze lijn en ook het strategische belang is niet groot genoeg meer. Zo wordt in 1954 het spoortraject officieel opgeheven. Wat rest in het landschap zijn op een aantal plekken nutteloze viaducten van gewapend beton, verbindingsbogen, watertorens en restanten van grote militaire emplacementen. Zo herinnert op onze route enkel nog een toegangsbord aan de oorspronkelijke functie van deze bosweg.

© L.A.W.V.VIA-VIA
Lion-devant-Dun - Zicht op de Église Saint Martin
Aan het einde van de Route de la Voie Stratégique bereiken we een asfaltweg. Hier lopen we even naar rechts om dat linksaf in de richting van Lion-devant-Dun te wandelen. Het eerste pad naar links brengt ons opnieuw naar het oude treintraject, dat we naar rechts volgen. We zijn hier in het brede en vlakke Maasdal aangekomen. In de verte is de kerktoren van het dorpje Lion-devant-Dun al zichtbaar. Links aanhoudend langs de Cimetière Saint Claude met zijn 'Porta Vitae' omzoomd door twee eeuwenoude notenbomen uit 1859 komen we in het midden van het dorpje uit. De oorsprong van het dorpje gaat terug tot in de Romeinse tijd van Keizer Hadrianus als zich hier ook Galliërs vestigen rondom een heiligdom. Op 22 november 1147verblijft er Paus Eugenius III (1080 – 1153) in gezelschap van St. Bernardus van Clairvaux (1090-1153) op hun reis van Verdun naar Trier. In augustus 1251 krijgt Lion-devant-Dun door Gobert V Dun eigen rechten. Maar onheil blijft het dorp niet bespaard door grote branden in 1780 en 1852 en in 1854 maakt een cholera epidemie veel slachtoffers, waardoor het aantal inwoners daalt. De teelt van hennep, vlas en oliehoudende zaden, maar ook veehouderij zijn de inkomstenbronnen. In de 17e en 18e eeuw floreert de wijnbouw op de hellingen van de Côte Saint Germain totdat de druifluis een verwoestende werking heeft. Door de ligging in de nabijheid van het Fôret Domaniale de Woëvre heeft de bevolking van Lion-devant-Dun door privéleges uit het verleden aanspraak op het gedeeld beheer in de bosbouw. Maar nu lijkt het dorp weg te dromen.

© L.A.W.V.VIA-VIA
Lion-devant-Dun - Église Saint Martin
We wandelen voorbij aan de Église Saint Martin. Deze dorpskerk is gebouwd in 1706, maar dateert oorspronkelijk uit de 6e eeuw en waarschijnlijk geschonken door St. Waldrille aan de monniken van Montfaucon. Zij veranderden de naam in Saint Germain, hun patroonheilige. Boven het portaal is in een medaillon, omgeven door engelen, in steen gebeiteld: Anno Domini MDCCLXVI. Het plafond is versierd met artistieke schilderingen, voorstellend hemel, hel en vagevuur. In het transept op de koorboog zien we de beelden van Maria Magdalena en St. Anne met in het midden Christus. Ook is er naast een beeld van St. Maur een prachtige uit hout gesneden preekstoel, afkomstig uit de kapel van Saint Germain. Opvallend is het gebrandschilderde glas-in-lood venster dat Saint Dagobert in het Bois de Woëvre afbeeldt. De kerktoren is gebouwd in 1766 in Romaanse stijl met steunberen uit zeer harde steen, die afkomstig uit de steengroeven van de Côte Saint Germain. Bij de Église Saint Martin was vanaf 1700 tot 1854 ook het kerkhof Saint Maur, maar in 1854 wordt tijdens de cholera epidemie de nieuwe begraafplaats Saint Claude ingericht, die we net buiten het dorp zijn gepasseerd. De klokkentoren, die door de bliksem op 17 april 1945 in brand raakt, wordt pas in 1950 voltooid en bekroond met een slanke toren spits, die geïnspireerd is op de klokkentoren van de Belgische Abdij Orval.

© L.A.W.V.VIA-VIA
Lion-devant-Dun - Lavoir
Langs het monument voor de gevallenen van WOI en de Église Saint Martin wandelen we links af en wijken door de Rue de la Fontaine even van de route af voor een bezoekje aan het schitterende Lavoir. Dit heeft een aparte toevoer, die kan worden gesloten om de paarden te wassen. Daarna terug en linksaf door de Place des Avant Loges nemen we de route weer op. Net voor het laatste huis gaan we opnieuw linksaf. Hier beginnen we meteen aan een stevige klim die ons naar de kam van de Côte Saint Germain moet brengen. Aan de linkerzijde over de weilanden kijkend zien we het voormalig kasteel met een rechthoekige ommuurde binnenplaats waaraan de bijgebouwen en stallen grenzen. Het heeft uitzicht op Lion-devant-Dun. Het massieve gebouw wordt geflankeerd door feodale torentjes en is in 1700 gerestaureerd. Het is dan sinds 1698 in bezit van Jean Tille de Genty, Heer van Tailly, en zijn echtgenote Marie-Anne de Vion. Vanaf 1783 tot 1810 is het eigendom van de familie van Leonard St. Cyr en met ingang van 1811 komt het aan de familie Derobe. We blijven het weggetje volgen en stijgen tot 330 meter boven de zeespiegel. Zo komen we voorbij een monumentje aan een splitsing.

© L.A.W.V.VIA-VIA
Lion-devant-Dun - Château de Lion-devant-Dun
De bewegwijzering leidt naar rechts nog licht stijgend naar het noordelijke uiteinde van de Côte Saint Germain. Door zijn uitzonderlijke ligging is het niet verwonderlijk dat deze verhoging in het landschap in het verleden een uitstekend strategisch verdedigingspunt voor legers is geweest. De Romeinen hadden hier al een militair kamp gevestigd en ook menselijke resten, ornamenten en fundamenten laten zien dat hier eeuwenlang menselijke aanwezigheid moet zijn geweest Zo was er tot in de 18e eeuw ook eeuwenlang een kluizenaarskerk. Op het uiteinde van deze heuvelrug waakt nu een Christusbeeld over de vallei en we zien er een oorlogsmonument met plaquette, die memoreert aan de verovering van de Côte Saint Germain op 6 november 1918 in WOI door troepen van de 9th US Infantery Brigade onder commando van Brigadier General J.C. Castner. Daarna is op deze plek vanaf 11 november 1981 de vooruitgeschoven commandopost van de Amerikaanse 5th US Division van Major General Hanson E Ely bij de opmars op de oostelijke oever van de Maas.

© L.A.W.V.VIA-VIA
Panoramisch uitzicht Côte Saint Germain
Wij kiezen op de eerder genoemde splitsing meteen voor de route naar rechts en hebben hier meteen een panoramisch uitzicht over de omringende valleien. Hier wordt ook zichtbaar dat deze Côte Saint Germain een versteende koraalbank is, die een bijzonder boeiend landschapselement is en interessante fossielen bevat. Daarnaast houdt de kalkbodem de warmte goed vast en dit betekent dat op de linkerflank van de Côte Saint Germain in het verleden wijnstokken met een oppervlakte van 55 hectare zijn aangeplant. Tot 1860 is de wijnbouw een van de belangrijkste bronnen van inkomsten van het Lion-devant-Dun, die een zekere welvaart bracht. Maar als dan door de druifluis de wijnbouw wordt vernield gaat het bergaf met het dorp. Onze route gaat over de kam van de Côte Saint Germain door het bos en dan snel dalen zigzaggend en draaiend langs de westelijke flank naar beneden. Over een veldweg en onder de hoogspanningsleidingen door komen we op het asfalt van D102c, die we naar links volgen langs de vervallen boerderij Ferme de Beauregard. Na het kerkhof op de 3-sprong houden we links aan tot we over de D102c door de Rue de la Fromonne het dorp Milly-sur-Bradon bereiken. Hier slaan we linksaf om dan voor de bocht naar links de veldweg naar rechts langs de schuur in te slaan.

© Hans Briaire
Milly-sur-Bradon - Menhir "Hotte du Diable"
Het is op dit punt aan het einde van het dorp dat voor ons in een boomgaard bijna verborgen op privéterrein een menhir staat, die Milly-sur-Bradon zo bekend heeft gemaakt. Deze enorme menhir, “Hotte du Diable” genaamd, wordt in de tijd van de Galliërs als object van religieuze verering gezien, zetel van de goden die op deze plaats de giften en aanbidding in ontvangst namen. Waarschijnlijk heeft hij ook gediend als grensmarkering tussen Neutrasië en Austrasië. Maar zijn naam betekent ook "de zak van de duivel", door de vroege Christenen gezien als een heidense vereringplaats van duivelse afkomst. Tijdens WOI is in 1917 de menhir beschadigd door de Duitse Generaal Von François, afstammeling van de gevluchte Franse Hugenoten, met een inscriptie die verwijst naar een Karolingische grenssteen en de Duitse gevallenen bij Verdun. Na WOI wordt in 1922 de Duitse inscriptie met cement weggewerkt.

De grasbaan volgend met de bocht naar rechts komen we opnieuw op de D102c, de Rue de Dun. Hier gaat het rechtsaf en blijven het asfalt volgen. We kiezen ervoor deze route tot aan Dun-sur-Meuse te volgen en niet linksaf via de hoger gelegen de oude omwallingen van Dun-Haut naar het eindpunt te wandelen. Door de Rue Saint Sébastien bereiken we Dun-sur-Meuse en slaan hier linksaf de Rue Sainte Marguerite. Eindpunt is de parkeerplaats rechts aan de Rue des Clouyéres.

DAG 4
 Traject: Dun-sur-Meuse – Mont-devant-Sassy - Halles-sous-les-Côtes - La Maison Blanche 26 km

Deze wandeling is met de grootst mogelijke zorg samengesteld. Maar ten aanzien van wijzigingen of onvolledigheden in de tekst kan geen aansprakelijkheid worden aanvaard.

Charles Aerssens

KAARTEN

- TopoKaart IGN 1:25 000, 3110O Carignan
- TopoKaart IGN 1:25 000, 3110E Montmedy
- TopoKaart IGN 1:25 000, 3111E Sivry-sur-Meuse
- TopoKaart IGN 1:25 000, 3111O Stenay
- TopoKaart IGN 1:25 000, 3210O Damvillers
- TopoKaart IGN 1:50 000, Nord Meusien



Lange Afstand Wandelvereniging "VIA-VIA".
Gegenereerd op 14-08-2017 door C.P.J. Aerssens